襤莽喧硃紳莉喝梭
SETA Vakf覺ndan B羹ra Zeynep zdemir,泭啦羹娶域勳聆梗紫勳紳泭enerji泭g羹c羹n羹, kapasitesini ve geliimini AA Analiz i癟in kaleme ald覺.
Enerji泭g羹venlii yakla覺k bir as覺rd覺r hemen her 羹lkenin 羹zerinde hassasiyetle durduu bir mesele. Bilhassa arz g羹venliinin art覺r覺lmas覺 ad覺na birincil泭enerji泭t羹ketimini oluturan kaynaklar覺n,泭enerji泭tedarik yollar覺n覺n,泭enerji泭tedarik edilen 羹lkelerin ve akt繹rlerin 癟eitlendirilmesi b羹y羹k 繹nem arz ediyor. Bu durumun fark覺nda olan泭啦羹娶域勳聆梗, 20 y覺l覺 ak覺n bir s羹redir泭enerji泭arz g羹venliini art覺rmak ad覺na bahse konu泭硃餃覺鳥梭硃娶覺 dikkatle yerine getirmeye 癟al覺覺yor.泭Enerjide ithal girdi oran覺n覺 d羹羹rerek d覺a ba覺ml覺l覺覺 azaltmak, t羹kettii泭enerji泭kaynaklar覺n覺 羹reten bir 羹lke olmak, yerli ve milli泭enerji泭ve maden泭kaynaklar覺ndan m羹mk羹n olan en y羹ksek d羹zeyde fayda salamak泭啦羹娶域勳聆梗紫勳紳泭enerji泭硃梭硃紳覺紳餃硃ki bal覺ca hedeflerindendir. Nisan 2017de a癟覺klad覺覺 Milli泭Enerji泭ve Maden泭Politikas覺 ile ad覺m ad覺m bu hedeflerine ulamaya gayret g繹steren泭啦羹娶域勳聆梗nin bug羹n baar覺yla yol ald覺覺n覺 s繹ylemek m羹mk羹n.
- Hidrokarbon泭硃梭硃紳覺紳餃硃泭t羹keticilikten 羹reticilie ge癟i
Milli泭Enerji泭ve Maden泭Politikas覺 ile泭啦羹娶域勳聆梗泭fosil泭enerji泭kaynaklar覺 a癟覺s覺ndan ithalat ba覺ml覺l覺覺n覺 azaltmada 繹nemli bir yol haritas覺 ortaya koydu.泭啦羹娶域勳聆梗, d羹nyan覺n 繹nde gelen petrol ve doal gaz 羹reticilerine komu olmas覺na ramen, uzunca bir s羹re bu kaynaklar覺n kendi s覺n覺rlar覺 i癟erisindeki potansiyelinin arat覺r覺lmas覺nda yeterince inisiyatif alamad覺.
1950lerde kurulan ulusal petrol irketi泭啦羹娶域勳聆梗泭Petrolleri (TP) o d繹nemde 羹lkenin i癟inde bulunduu siyasi ve ekonomik artlar dolay覺s覺yla ithalat projelerine a覺rl覺k verdi. 2000li y覺llar itibar覺yla tesis edilen siyasi istikrar beraberinde n羹fus art覺覺 ve ekonomik b羹y羹meyi getirirken泭enerji泭t羹ketiminin de h覺zla artmas覺n覺 ve bu alanda ad覺m at覺lmas覺n覺 zorunlu k覺ld覺. Kara alanlar覺nda petrol ve doal gaz potansiyelini arat覺rarak keif say覺s覺n覺 ve 羹retim miktar覺n覺 art覺rma karar覺 alan泭啦羹娶域勳聆梗,泭deniz yetki alanlar覺nda da hidrokarbon varl覺klar覺n覺n a癟覺a 癟覺kar覺lmas覺n覺 ama癟lad覺. 2013 y覺l覺nda TP b羹nyesine kat覺lan Barbaros Hayrettin Paa Sismik Arat覺rma Gemisine 2015 y覺l覺nda泭啦羹娶域勳聆梗nin kendi imkanlar覺yla ina ettii Oru癟 Reis Sismik Arat覺rma Gemisinin kat覺lmas覺 bu alandaki kararl覺l覺覺 g繹steren ilk泭硃餃覺鳥梭硃娶d覺r. Ard覺ndan 2017 y覺l覺 itibar覺yla d羹nyada yakla覺k bir d羹zine kadar bulunan derin泭deniz sondaj gemilerini filosuna katmaya balayan泭啦羹娶域勳聆梗, s覺ras覺yla Fatih, Yavuz, Kanuni ve Abd羹lhamit Han derin泭deniz sondaj gemilerini sat覺n alarak bu alanda d羹nyan覺n say覺l覺 羹lkeleri aras覺na girdi.
2020 y覺l覺nda Karadenizde ger癟ekletirilen ve o d繹nemde a癟覺k泭denizlerde a癟覺a 癟覺kar覺lan en b羹y羹k rezerv olma 繹zelliini ta覺yan 405 milyar metrek羹pl羹k Sakarya Gaz Sahas覺,泭啦羹娶域勳聆梗nin doal gaz泭硃梭硃紳覺紳餃硃泭kaderini deitiren en b羹y羹k keiftir. Yap覺lan 癟al覺malar neticesinde rezerv miktar覺 710 milyar metrek羹p olarak g羹ncellenen saha, 2023 y覺l覺nda 羹retime al覺nmas覺n覺n ard覺ndan bug羹n泭啦羹娶域勳聆梗nin doal gaz 羹retiminin en b羹y羹k aya覺n覺 oluturuyor. 15 Austos tarihinde 7 milyon 335 bin metrek羹p ile t羹m zamanlar覺n en y羹ksek gaz 羹retim miktar覺na ulaan泭啦羹娶域勳聆梗de bu 羹retimin en b羹y羹k k覺sm覺 6 milyon 147 bin metrek羹p ile Sakarya Gaz Sahas覺ndan kar覺land覺. retim 癟al覺malar覺n覺n kararl覺l覺kla s羹rd羹r羹ld羹羹 sahada 2025 y覺l覺nda faaliyete al覺nmas覺 planlanan泭啦羹娶域勳聆梗nin ilk y羹zer 羹retim platformu ile 羹retilen gaz miktar覺n覺n 10 milyon metrek羹pe ulat覺r覺lmas覺 hedefleniyor.
啦羹娶域勳聆梗nin hidrokarbonlar泭硃梭硃紳覺紳餃硃ki baar覺s覺 Sakarya Gaz Sahas覺 ile de s覺n覺rl覺 deil. 2022 y覺l sonunda a癟覺klanan Gabar Petrol Sahas覺 o g羹ne dek泭啦羹娶域勳聆梗de kefedilen en b羹y羹k petrol sahas覺 olma 繹zelliini ta覺yor. Kefedildii d繹nemde yakla覺k 150 milyon varil olarak a癟覺klanan rezervden泭羹retim, her ge癟en g羹n kararl覺l覺kla art覺yor. Y覺l覺n ilk yar覺s覺nda 40 bin varili aan 羹retim miktar覺 17 Austos tarihinde 47,5 bin varile ulat覺. Daha da 繹nemlisi, bug羹n toplam yakla覺k 108 bin varil olan toplam petrol 羹retimin y羹zde 50ye yak覺n bir k覺sm覺n覺 kar覺layabilen sahada y覺l sonuna dek g羹nl羹k 100 bin varil 羹retim miktar覺na ula覺laca覺 d羹羹n羹l羹yor.
- N羹kleerde geri say覺m,泭yenilenebilir泭enerjide rekor
啦羹娶域勳聆梗, hidrokarbonlar泭硃梭硃紳覺紳餃硃泭kararl覺l覺kla 癟al覺malar覺n覺 s羹rd羹r羹rken dier yandan泭enerji泭talebinin en b羹y羹k kalemini oluturan elektrik 羹retim sekt繹r羹 羹zerinde de 癟al覺maya devam ediyor. Elektrik泭enerjisi kurulu g羹c羹n羹 癟eitlendirmek 羹zere devreye almaya haz覺rland覺覺 Akkuyu N羹kleer G羹癟 Santralinde 癟al覺malar aral覺ks覺z devam ediyor. 4800 megavatl覺k kurulu g羹ce sahip olacak santralin elektrik泭enerjisi 羹retiminin y羹zde 10a yak覺n bir k覺sm覺n覺 tek ba覺na kar覺lamas覺 繹ng繹r羹l羹yor. 襤kinci n羹kleer泭enerji泭santrali i癟in g繹r羹meler s羹rerken 2053 y覺l覺na gelindiinde n羹kleere dayal覺 kurulu g羹c羹n 20 bin megavata ulamas覺 hedefleniyor.
啦羹娶域勳聆梗nin baar覺l覺 olduu bir dier alan泭yenilenebilir泭enerjidir.泭Yenilenebilir kaynaklar覺n pay覺n覺n kararl覺l覺kla art覺r覺ld覺覺,泭啦羹娶域勳聆梗nin k覺sa s羹rede kat ettii ilerlemeden泭anla覺labilir. 2002 y覺l覺nda 12,3 bin megavat olan泭yenilenebilir泭enerjiye dayal覺 kurulu g羹癟 2023 y覺l sonunda 58,5 bin megavata ulat覺. Bahse konu kurulu g羹癟泭啦羹娶域勳聆梗yi d羹nyada 11'inci Avrupada ise 5'inci s覺raya ta覺d覺. Yaln覺zca r羹zgar ve g羹nee dayal覺 kurulu g羹癟 25 bin megavat olarak kay覺tlara ge癟erken bahse konu kurulu g羹c羹n 2035 y覺l覺nda 100 megavata ulat覺r覺lmas覺 hedefleniyor. Kesintili elektrik 羹retimi salayan泭yenilenebilir kaynaklara n羹kleer泭enerjinin elik ettii senaryoda泭啦羹娶域勳聆梗nin 2053 net s覺f覺r emisyon hedefini hayata ge癟irmesi zor g繹r羹nm羹yor.
[B羹ra Zeynep zdemir, SETA Vakf覺 Arat覺rmac覺s覺d覺r. ]
* Makalelerdeki fikirler yazar覺na aittir ve Anadolu Ajans覺n覺n editoryal politikas覺n覺 yans覺tmayabilir.