

Daha önce kayısı çekirdeÄŸi kabuÄŸundan biyoplastik, diÅŸ protez temizleyicisi ve parlatıcısı ile aktif karbon üreten bilim insanları, süper kapasitörler (yüksek güçlü elektriÄŸi hızla depolayabilen elektrokimyasal cihaz) üzerinde çalışma yürüttü.
Önceki çalışmalarında kayısı çekirdeÄŸi kabuÄŸundan üretilen aktif karbonla süper kapasitör yapan araÅŸtırmacılar, kükürtlü kayısı çekirdeÄŸi kabuÄŸunun süper kapasitörün gücünü artırdığını tespit etti.
Süper kapasitör, kükürtsüz kayısı çekirdeÄŸinden üretilene göre yüzde 30 daha fazla depolama özelliÄŸine sahip.
Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü ÖÄŸretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Gültek, AA muhabirine, kükürtlü aktif karbonun, süper kapasitörün depolama kapasitesini arttırdığını söyledi.
Süper kapasitörlerin, lityum iyon pillere göre birim hacim başına 10 ila 100 kat daha fazla elektrik enerjisi depolayabildiÄŸine dikkati çeken Gültek, ürünün elektrikli araçlarda yüksek güç gerektiren ilk hareket esnasında kullanıldığını ifade etti.
Elektrikli araçlar için süper kapasitör üretiminin oldukça önemli olduÄŸunu anlatan Gültek, ÅŸöyle konuÅŸtu:
"Otomobilin ilk hareketini yapması yüksek güç gerektiriyor. Bu da ancak süper kapasitör denen anlık çok yüksek güç üreten güç elemanları tarafından saÄŸlanabiliyor. Lidyum rezervi de dünyada gittikçe düÅŸtüÄŸü için insanlar pil üretiminde alternatif yollara yöneliyor. Mesela lityum kükürt pillerine yöneliyorlar, bu konuda araÅŸtırmalar oldukça fazla. Bizde 'İçerisinde halihazırda kükürt bulunan aktif karbondan süper kapasitör üretilebilir mi, kapasitans (depolama kapasitesi) deÄŸeri nasıl olur' diye fikir oluÅŸtu."
"Depolama kapasitesi yüzde 30 fazla"
Gültek, halihazırda aktif karbonların süper kapasitörlerde kullanılmakta olduÄŸunu hatırlatarak ÅŸöyle devam etti:
"Kükürtlü aktif karbonun enerji depolama kapasitesi deÄŸerini, kükürtlenmemiÅŸ aktif karbon depolama kapasitesi deÄŸeriyle karşılaÅŸtırmak için çalışma yaptık. Bir firmanın ürettiÄŸi kükürtlü ve kükürtsüz aktif korbonun deÄŸiÅŸik kimyasallarla aktivasyonunu arttırdık. Kimyasal modifikasyon iÅŸlemlerinin sonunda kükürtlü kayısı çekirdeÄŸi kabuÄŸunun depolama kapasitesi deÄŸerinin yüzde 30 fazla olduÄŸunu bulduk. Bu da yaklaşık 100 farat/grama (ölçü birimi) karşılık geliyor. Bu da yüksek enerji depolama kapasitesi, elektrikli araçların ilk hareketini vermede oldukça etkili. Aktif karbon üretiminde kullanılan doÄŸal bir kaynağın problem olan bir özelliÄŸinin enerji sektöründe faydaya dönüÅŸebileceÄŸini gördük."
Gültek, süper kapasitörün kapasitans deÄŸerlerini arttırabilmek için grafen ve karbon nanotüp gibi pahalı malzemelerin kullanıldığını belirtti.
"10 kat daha ucuza elde edebiliyorsunuz"
Aktif karbon sayesinde pili daha ucuza mal ettiklerini dile getiren Gültek, ÅŸunları kaydetti:
"Bir pilin belki 10 kat ucuzuna, enerji depolama kapasitesi 10 kat daha fazla, maliyeti 10 kat daha ucuza elde edebiliyorsunuz. Süper kapasitörler zaten aktif karbonun kullanımıyla ortaya çıktı. Süper kapasitörün deÄŸerini arttırabilmek için ortama heteroatom dediÄŸimiz karbondan farklı atomların katılması gerekli, bunlardan bir tanesi kükürt. Kayısı kükürtlenirken zaten çekirdeÄŸinde de kükürt oluÅŸuyor. KükürtlenmiÅŸ kayısı çekirdeÄŸi kabuÄŸundan elde edilmiÅŸ aktif karbonun enerji depolama kapasitesi kükürtsüze göre yaklaşık yüzde 30 daha fazla."
Gültek, çalışmayı aktif karbon üreten bir firma ve İnönü Üniversitesi Bilimsel AraÅŸtırma Projeleri Biriminin desteÄŸi ile Fen Edebiyat Fakültesi Kimya ve Fizik Bölümü Laboratuvarlarında Prof. Dr. Turgay Seçkin, Prof. Dr. Serdar Altın, Yüksek Lisans ÖÄŸrencileri Mihrihan Güler ve Ebru DoÄŸan’dan oluÅŸan ekiple yürüttüklerini sözlerine ekledi.
Yüksek lisans öÄŸrencisi Mihrihan Güler ise aktif karbon üzerinde bazı kimyasallarla yaptıkları çalışmaların olumlu sonuçlandığını anlatarak, "Bir buçuk yıldır projemiz devam ediyor. GeliÅŸtirmeye açık bir proje. Yaptığımız çalışmalar olumlu sonuç verdi, ÅŸimdi yeni maddelerle çalışmamıza devam ediyoruz." diye konuÅŸtu.