365betÌåÓýÔÚÏßÊÀ½ç±­

Karadeniz'de sular 2100'e kadar 4 derece ısınabilir

27.05.2025
ݲõ³Ù²¹²Ô²ú³Ü±ô

Prof. Dr. Mehmet Ilıcak, Karadeniz’deki ısınmaya baÄŸlı olarak aşırı hava olaylarının ÅŸiddetinin ve deniz seviyesindeki yükselmenin de daha fazla olacağı uyarısında bulundu.


DoÄŸaya Kulak Verin.
Ekolojik gündem, sürdürülebilirlik ve çevre mücadeleleri artık cebinizde.


İklim deÄŸiÅŸikliÄŸi projeksiyonları, küresel sera gazı emisyonlarının kontrol altına alınmaması durumunda atmosferik sıcaklıklarda yaÅŸanacak artışları öngören ve temsili konsantrasyon yolları (Representative Concentration Pathways /RCP) adı verilen senaryolara göre hazırlanıyor.

En kötümser senaryo olan RCP8.5'e göre, dünyada fosil yakıta dayalı büyüme sürüyor ve emisyonlar hızla artıyor. Bu durumda 2100 yılına kadar sıcaklıkların ortalama 3,2 ila 5,4 derece arasında artması bekleniyor. Emisyonların 2040'a kadar artıp sonra sabitlendiÄŸi orta düzey senaryo olan RCP4.5'e göre sıcaklık artışının ortalama 1,8 ila 3,2 derece arasında olacağı öngörülüyor. En iyimser senaryo RCP2.6'da ise emisyonlar hızla düÅŸüyor ve sıcaklık artışı ortalama 1 ila 1,8 dereceyle sınırlı kalıyor.

ݲõ³Ù²¹²Ô²ú³Ü±ô Teknik Üniversitesi (İTÜ) Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü İklim ve Deniz Bilimleri Ana Bilim Dalı ÖÄŸretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Ilıcak ve ekibi, okyanus dolaşım modelini kullanarak hazırladıkları simülasyonla 2100 yılına kadar Karadeniz'in deniz yüzeyi sıcaklıklarında yaÅŸanacak artışları ortaya koydu.

RCP senaryolarına göre hazırlanan simülasyona göre Karadeniz’in yıllık ortalama deniz yüzeyi sıcaklığı en kötü senaryoda ortalama 3,5-4 dereceye kadar yükselerek 15,5 dereceden 19'un üstüne çıkarken, orta senaryoda ortalama 2 derecenin üzerinde artışla yaklaşık 15,5 dereceden 17,8'e, en iyi senaryoda ise ortalama 1 derecelik artışla 15,5’ten 16,5’e yükseldi.

AraÅŸtırmada denizdeki tuzlanmanın en kötü senaryoda kilogramda 3 gram, orta senaryoda 2 gram, en iyi senaryoda ise 1,5 gram artacağı ortaya konuldu.

"Türkiye'nin kuzeyindeki fırtınaların enerjisi artacak"

AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Ilıcak, Türkiye'yi çevreleyen denizlerdeki sıcaklık ve tuzluluÄŸun deÄŸiÅŸiminin deniz seviyesi yükselmesine ve fırtına kabarmasına yönelik etkilerini incelemek için yüksek çözünürlüklü modellere ihtiyaç duyulduÄŸunu söyledi.

Ilıcak, küresel okyanus modellerinin düÅŸük çözünürlüklü olmasının, bölgesel çalışmalar için yetersiz kaldığını, Karadeniz ve Akdeniz için yüksek çözünürlüklü modellere ihtiyaç duyulduÄŸunu ve bu nedenle atmosfer modellemesinde yaygın bir yöntemi kullanarak daha küçük ölçekli iklim simülasyonları oluÅŸturduklarını belirtti.

İlginç sonuçlar bulduklarını ifade eden Ilıcak, "En kötü olan RCP8.5 senaryosunda Kuzey Karadeniz'de, Türkiye'nin kuzeyindeki fırtınaların enerjisi artacak. Karadeniz'in sıcaklığının artmasının en büyük etkisi fırtınaların ÅŸiddetinin artması olacak. Aynı Atlantik'teki kasırgalar gibi eÄŸer deniz yüzey sıcaklığı artmaya baÅŸlarsa, ondan gelecek buharlaÅŸma enerjisiyle yağış miktarının ÅŸiddeti artacak. O yüzden de Karadeniz'deki fırtınaların, fırtına kabarmalarının ÅŸiddeti ve deniz seviyesi yükselmesi çok daha fazla olacak." diye konuÅŸtu.

Suyun ısınmayla birlikte genleÅŸmeye baÅŸladığını hatırlatan Ilıcak, bu durumda deniz seviyesinin de yükselmeye baÅŸladığını ve bu sonucun sürpriz olmadığını kaydetti.

"Toprağın tuzlanması söz konusu"

Isınmayla birlikte deniz tuzluluÄŸunda artış olacağının da altını çizen Ilıcak, çalışmanın sonucunda tahmin edemedikleri bir etkeni ortaya koyduklarından bahsetti. Ilıcak, "Kıyıya yakın tarım yapılan arazilerde deniz seviyesi yükselmesinden dolayı toprağın tuzlanması söz konusu olacak." ifadelerini kullandı.

Ilıcak, özellikle mendereslerde, ovalarda deniz seviyesi yükselmesinin toprağın tamamen tuzlanmasına, belli bir bölgenin artık tarım yapılamaz hale gelmesine neden olduÄŸunu vurguladı.

Ilıcak, şu değerlendirmeleri paylaştı:

"Karadeniz'in yaÅŸayan bir denizden çok daha az yaÅŸayan bir denize dönüÅŸme ihtimali yüksek. Karadeniz’e sıfır konumda olan yollarda problemler olmaya baÅŸlayacak. Yaptığımız simülasyonlara göre deniz ısı dalgalarının sayısı ve ÅŸiddeti artacak. Bu, sıcaklık ve tuzluluk artışıyla birleÅŸerek balık ölümlerini artıracak ya da toplam balık miktarındaki hacmin düÅŸmesine neden olacak."

Karadeniz için hazırladıkları yüksek çözünürlüklü okyanus modelini ilerleyen simülasyonlarda ölçeklendirerek kullanacaklarını bildiren Ilıcak, aynı yöntemin ilerleyen dönemde Akdeniz ve Ege için de uygulanacağı bilgisini verdi.

Ilıcak, sözlerini ÅŸöyle tamamladı:

"Bu küresel bir problem, bunu kabul etmek lazım. Emisyonların bir an önce azalması gerekiyor. 2035'e kadar karbon emisyonlarında artış devam edecek, ondan sonra azalmayı göreceÄŸiz gibi duruyor. Endüstrinin her alanında bütün emisyonların her aÅŸamada azalması gerekiyor. Hedefler tutmazsa Türkiye denizlerini çok iyi bir ÅŸeyler beklemiyor açıkçası. O yüzden de Türkiye'nin üzerine düÅŸen görevler var ama maalesef bu tamamen küresel bir sorumluluk. Herkesin bir ÅŸekilde emisyonlarını azaltması lazım aynı zamanda. Sadece biz azalttık diye Karadeniz iyi olmayacak. Kötü tarafı maalesef bu."

KATEGORİDE ÖNE ÇIKANLAR