365betÌåÓýÔÚÏßÊÀ½ç±­

"Sıfır atık ısı" anlayışıyla ısıyı enerjiye dönüÅŸtürüyorlar

27.03.2023
ݲõ³Ù²¹²Ô²ú³Ü±ô

Makine mühendisi Hasan Ayartürk, atık sıcak su, sıcak gaz, baca ısısı ile 100 derecenin altındaki jeotermal sulardan temiz enerji üretebilen teknoloji geliÅŸtirdi.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının "Türkiye Atık Isı Potansiyeli DeÄŸerlendirme Projesi"nde yer alan bilgilere göre Türkiye'de hesaplanan toplam teorik atık ısı potansiyeli yıllık 160 bin terajoule. Atık ısı potansiyelinin geri kazanımıyla ulaşılabilecek tasarruf yılda 650 milyon dolar, eÅŸ deÄŸer karbon emisyonu azaltımı ise yılda 10 metrik ton olarak hesaplanıyor. Bu da yılda yaklaşık 4 milyon aracın saldığı karbon emisyonuna denk geliyor.

Atık ısı potansiyelinin yüzde 42'si sanayide, yüzde 40'ı termik santrallerde ve yüzde 18'i ticari binalarda bulunuyor.

Bu potansiyeli deÄŸerlendirmek üzere TÜBİTAK Bireysel Genç GiriÅŸim (BİGG) desteÄŸiyle 2016'da kurulan RePG Enerj firması, sanayi ve endüstri ortamlarındaki hava, az veya çok yoÄŸun atık ısıyı kullanarak 20 kilovat saatle 1 megavat saat arasında enerji üretimi yapan teknolojiler ve cihazlar üretiyor. Firma, "Sıfır Atık Isı" stratejisini ilk baÅŸlatan ve uygulayan ÅŸirket olmak istiyor.

AA muhabirinin sorularını yanıtlayan RePG Enerji Yönetim Kurulu BaÅŸkanvekili ve Kurucu Genel Müdürü Hasan Ayartürk, kazan ya da soba bacalarından dışarı atılan sıcak baca gazı veya 100 derece altındaki jeotermal sıcak suların atık ısı olarak adlandırıldığını söyledi.

Ayartürk, atık ısıdan enerji üretimi üzerine 20 yıl boyunca teorik çalışmalar yürüttüÄŸünü, 2015'te projenin ilk fiziksel çıktılarını görebildiklerini ve ÅŸirket kurarak melek yatırımcı desteÄŸiyle bir ürün ortaya koyma aÅŸamasına geldiklerini belirtti.

Hafif sanayideki fabrikalar, atölyeler ve iÅŸ yerlerinde 60 derece üzerindeki atık sıcak su, sıcak gazla baca ısısından enerji üretimini mümkün kılan bir teknoloji geliÅŸtirdiklerini ve bu teknolojinin elektrik enerjisi üreten yeni bir yenilenebilir enerji sistemi olduÄŸunu vurgulayan Ayartürk, 250 kilovatlık bir cihazın 1000 evin elektrik ihtiyacını karşılayabilecek güçte enerji ürettiÄŸini anlattı.

Hem hafif sanayide hem jeotermalde kullanılıyor

Cihazın hafif sanayi dışında jeotermal sularda da kullanıldığını bildiren Ayartürk, sistemin bu alanda çevreye saÄŸladığı faydalar hakkında, "Teknolojimiz sıfır karbon salımıyla enerji üretiyor. Yerin altından çıkan sıcak suyu elektrik enerjisine dönüÅŸtürüyor ve tekrar yerin altına basıyor. Daha düÅŸük sıcaklıklarda çalışabildiÄŸi için bazen suyu da çıkartmaya gerek kalmıyor. Yeri bir miktar kazarak, doÄŸrudan toprağın kendi ısısını kullanarak elektrik üretebiliyoruz. ÖrneÄŸin bahçeli konutlarda dahi toprak kaynaklı ısı pompalarının indiÄŸi yerlere inerek elektrik üretilebiliyor böylece çok ciddi anlamda bir karbon salımını engelliyor." deÄŸerlendirmesini yaptı.

Atık ısıdan enerji üreten jeotermal sistemin, mevcut sistemlerden daha düÅŸük sıcaklık farklarında çalışabildiÄŸini aktaran Ayartürk, ÅŸunları kaydetti:

"60 derece atık ısı, 20 derece dış ortam sonuçta 40 derece sıcaklık farkını kullanarak konvansiyonel sistemlere göre çok daha yüksek verimli elektrik çıktısı elde edebiliyoruz. Sıcaklığı yetersiz olduÄŸu için mevcut teknolojiler ile kullanılamayan tüm jeotermal kuyular bizim teknolojimiz ile kullanılması ve mevcut jeotermal kuyuların kapasitelerinin bu teknoloji kullanılarak artırılması durumunda Türkiye'nin kurulu gücü olan yaklaşık 100 gigavatın yüzde 10’una tekabül eden, fazladan 10 gigavat enerji üretme ÅŸansı bulunuyor."

Sistemlerinin modüler olduÄŸuna ve bu sayede, kurulan küçük sistemlerin daha sonra büyütülebildiÄŸine deÄŸinen Ayartürk, "ÖrneÄŸin 100 kilovatlık bir sistem kurulumu veya daha büyük bir sistem kurulumu gerektiÄŸinde kasayı büyük yapıp içine küçük bir sistem kurup büyüterek gidebiliyoruz. Böylece çok daha kısa sürede elektrik üretimine baÅŸlayabiliyoruz." diye konuÅŸtu.

“Bizim teknolojimiz bir nevi yeni nesil ısı pompası”

RePG Enerji Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Hüseyin Karayağız da Türkiye'nin dünyada jeotermal kaynak açısından 4. sırada bulunduÄŸuna dikkati çekerek, geliÅŸtirdikleri teknoloji ve cihazlarla daha önce elektriÄŸe çevrilemeyen 100 derece ve altındaki bütün jeotermal kaynakları elektrik enerjisine dönüÅŸtürebildiklerini ifade etti.

Petrol, doÄŸalgaz gibi sistemlerin dünyaya çok büyük zarar verdiÄŸinin altını çizen Karayağız, enerji üretiminde mümkün oldukça doÄŸal kaynaklardan faydalanılması gerektiÄŸini ve Türkiye’de var olan doÄŸal sıcak su kaynaklarının, geliÅŸtirdikleri teknolojiler sayesinde yakıta dönüÅŸtüÄŸünü vurguladı.

Karayağız, ÅŸöyle devam etti:

"Bu kaynakları kullanan teknolojiler bundan sonra çok daha önemli hale gelecek. Türkiye'nin ÅŸansı da hem yer altı sıcak su kaynakları hem yer üstü kaynakları güneÅŸ sayesinde ÅŸansı çok fazla. Dünya da buna doÄŸru gidiyor. Isı pompası diye bir kavram var. Bizim teknolojimiz de zaten bir nevi yeni nesil ısı pompası. Bu bakımdan dünyanın enerji derdi yok, sadece bu enerji kaynaklarını kullanıma sunacak teknolojilere ihtiyaç var. Rakip ısı pompaları elektrik harcayarak, ısıtma ve soÄŸutma yaparlar. Biz zaten ısıtma ve soÄŸutma yapıyoruz ayrıca üstüne elektrik üretiyoruz."

Türkiye'nin, sahip olduÄŸu yer altı sıcak sularıyla kendi elektrik ihtiyacını karşılayacak durumda olduÄŸu görüÅŸünü paylaÅŸan Karayağız, "Sadece bunun teknolojik olarak geliÅŸtirilmesi ve makineye dönüÅŸmesi lazımdı. Bu bir baÅŸlangıç. Atıl durumdaki enerji potansiyelimizi “Sıfır atık ısı" yaklaşımıyla önce ülkemize sonra dünyaya yaygınlaÅŸtırmak istiyoruz" diyerek sözlerini tamamladı.

KATEGORİDE ÖNE ÇIKANLAR