365bet体育在线世界杯

AA'n谋n plastik kirlili臒inin boyutunu, etkilerini ve çözüm önerilerini ele ald谋臒谋 dosya haberin dördüncü ve son bölümünde mikroplastiklerle mücadelede biyolojik yöntemlerin önemine ve bu alandaki çal谋艧malara yer verildi.

5 milimetreden küçük plastik parçalar谋 olarak tan谋mlanan mikroplastikler, su yoluyla tar谋m alanlar谋na ta艧谋nabiliyor ve uzun vadede topra臒谋n yap谋s谋n谋 bozma riski te艧kil ediyor.

Tar谋msal alanlardaki mikroplastik varl谋臒谋yla mücadele amac谋yla "Topraklardaki mikroplastik kirlili臒inin giderimine yönelik biyoteknolojik uygulamalarla tasarlanan biyoremediasyon metotlar谋n谋n geli艧tirilmesi" ba艧l谋kl谋 TÜB陌TAK 1001 projesi yürüten 陌蝉迟补苍产耻濒 Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Ö臒retim Üyesi Prof. Dr. Sevcan Ayd谋n, AA muhabirine, mikroplastiklerin topraktaki biyoçe艧itlili臒in azalmas谋na ve toprakta ya艧ayan canl谋 türlerinin ölmesine neden oldu臒unu söyledi.

Mikroplastiklerin besin zinciri yoluyla insan vücuduna kadar ula艧abildi臒ini belirten Ayd谋n, "(Mikroplastikler) Bizim için zararl谋 patojen türlerinin ve hastal谋k yap谋c谋 organizman谋n artmas谋na sebep oluyor. Toprakta yeti艧en bitkiler, kökleri arac谋l谋臒谋yla mikroplastikleri al谋yorlar. Bu bitkileri tüketen hayvanlar ve insanlar arac谋l谋臒谋yla da mikroplastik insan vücuduna ta艧谋nm谋艧 oluyor. Özellikle tar谋m arazilerindeki mikroplastik birikimini kontrol alt谋na almak, insanlarda olu艧abilecek mikroplastik yükünü azaltmak aç谋s谋ndan büyük önem ta艧谋yor." dedi.

At谋k su ar谋tma tesisleri bu kirleticiye göre dizayn edilmedi臒i için hem bu tesislerin ç谋k谋艧谋ndaki suda hem de çamurda yüksek oranda mikroplastik bulundu臒una i艧aret eden Ayd谋n, tar谋msal alanlarda sulama için kullan谋lan bu su ve gübre olarak kullan谋lan çamur nedeniyle topra臒a yüksek miktarda mikroplastik kar谋艧t谋臒谋n谋 anlatt谋.

"Tar谋m arazilerinde, okyanuslardakinden 4 ila 24 kat daha fazla mikroplastik var"

Topraklardaki mikroplastiklerin çevreyi sucul alanlardaki mikroplastiklerden çok daha fazla etkiledi臒ine dikkati çeken Ayd谋n, Birle艧mi艧 Milletler (BM) verilerine at谋fta bulunarak özellikle tar谋m arazilerinde, okyanuslardakinden 4 ila 24 kat daha fazla mikroplasti臒in bulundu臒u ve insan vücuduna giren mikroplastiklerin büyük k谋sm谋n谋n topraklardaki mikroplastiklerden kaynakland谋臒谋 bilgisini payla艧t谋.

Topraktaki mikroplastik kirlili臒ini biyolojik olarak azaltacak yöntemler üzerinde çal谋艧t谋klar谋n谋 anlatan Ayd谋n, "Amac谋m谋z, topraklardaki mikroplasti臒in biyolojik olarak mantarlar ve algler arac谋l谋臒谋yla giderilmesi. Mantarlar, özellikle enzimleriyle mikroplastikleri parçal谋yorlar ve parçalad谋ktan sonra bunlar谋 besin olarak tüketiyorlar. Bunlar谋 bulmak için özellikle mikroplastikli ortamlardan toprak al谋yoruz. Bu topraklardaki organizmalar谋 izole ederken herhangi bir besin kayna臒谋 koymuyoruz, karbon kayna臒谋 koymuyoruz ki mikroplasti臒i tüketen organizmalar谋 bulabilelim. Bu organizmalar, kendi do臒al döngülerinde mikroplastikleri kullanabildiklerini gösteriyor ve söz konusu süreç tamamen biyolojik temele dayan谋yor." diye konu艧tu.

Özellikle Türkiye'deki yerel mikroorganizmalardan faydalanarak Türkiye topraklar谋na fayda sa臒lamak hedefiyle yola ç谋kt谋klar谋n谋 dile getiren Ayd谋n, bunun için öncelikle Diyarbak谋r'dan bir alan belirlediklerine de臒indi.

Ayd谋n, sözlerini 艧öyle sürdürdü:

"Ar谋t谋lm谋艧 at谋k sularla sulanm谋艧, mikroplasti臒in yo臒un oldu臒u bir tar谋m alan谋 seçtik ve bu topraklardan farkl谋 metotlarla mantarlar izole ettik, 10 tanesini denedik. Tabii mikroplasti臒in de farkl谋 türleri var. Özellikle polietilen gibi zor parçalanan mikroplastik türlerinde parçalamas谋n谋 denedik ve 艧u a艧amada 7 mantar türünün ba艧ar谋l谋 oldu臒u ortaya ç谋kt谋. Mikroplastiklerin parçalanmas谋nda yüzde 35'in üzerinde ba艧ar谋 elde ettik. Literatür tarand谋臒谋nda, bu 7 mantar türünün daha önce plastik giderme kapasitesiyle raporlanmad谋臒谋 görülüyor. Özellikle polietilen gibi parçalanmas谋 zor bir plasti臒i ilk kez giderdi臒ini belirledi臒imiz türler bulunuyor. Bu nedenle söz konusu türlerin her biri bizim için oldukça özgün."

Mantarlar aras谋nda literatürde henüz tan谋mlanmam谋艧 ve kendileri taraf谋ndan isimlendirilecek yeni türlerin de mevcut oldu臒unu aktaran Ayd谋n, özellikle mikroplastik kirlili臒ine sahip topraklardan örnekler ald谋klar谋 için bu ortamlarda ya艧ayan ve daha önce bilinmeyen türlerle kar艧谋la艧ma olas谋l谋臒谋n谋n artt谋臒谋n谋 ve ara艧t谋rma sürecinde yeni türlere rastlad谋klar谋n谋 söyledi.

Projenin 3 a艧amadan olu艧tu臒undan bahseden Ayd谋n, ilk a艧amada mantarlar谋 izole ettiklerini ve laboratuvardaki küçük mikrokozmoz 艧i艧elerinde farkl谋 plastik türlerine kar艧谋 etkinliklerini test ettiklerini, burada ba艧ar谋l谋 olan mantar türlerinin ikinci a艧amada kontrollü ko艧ullar谋n sa臒land谋臒谋 serada denenece臒ini, son a艧amadaysa bu mantarlar谋n Diyarbak谋r'da seçilen bir arazide uygulanarak nihai etkinli臒inin de臒erlendirilece臒ini kaydetti.

"Hem sera hem de arazi çal谋艧malar谋nda deneyece臒iz"

Temel amaçlar谋n谋n tespit ettikleri mantarlar谋n tar谋msal alanlarda yayg谋n 艧ekilde kullan谋lmas谋n谋 sa臒lamak oldu臒unu vurgulayan Ayd谋n, "Projenin en önemli noktalar谋ndan biri hem sera hem de arazi çal谋艧malar谋nda bu türleri deneyecek olmam谋z çünkü biz laboratuvar ko艧ullar谋nda deniyoruz, ortam谋m谋z谋 ayarlayabiliyoruz. O yüzden giderim çok yüksek oluyor ama biz bunun do臒al ortamlarda da sürdürülebilir olmas谋n谋 amaçl谋yoruz." 艧eklinde konu艧tu.

Seçtikleri mantarlar谋n sadece mikroplasti臒i parçalamakla kalmay谋p topraktaki biyoçe艧itlili臒i de art谋rd谋臒谋na dikkati çeken Ayd谋n, sera ve arazi çal谋艧malar谋yla bunlar谋n çiftçiler ve ziraatçiler taraf谋ndan kolay kullan谋m谋na yönelik solüsyonlar haz谋rlamay谋 planlad谋klar谋n谋 bildirdi.

Dünyada yap谋lan benzer ara艧t谋rmalar谋n özellikle bakteriler oda臒谋nda oldu臒unun ve ilk kez mantarlar ve algler gibi ökaryotik canl谋lar谋n mikroplastikleri parçalamas谋yla ilgili bir çal谋艧may谋 kendilerinin hayata geçirdi臒inin alt谋n谋 çizen Ayd谋n, "Dünyadaki çal谋艧malar谋n etkinli臒i sadece laboratuvar ortam谋nda test edilirken, biz ara艧t谋rma kapsam谋nda yapaca臒谋m谋z arazi uygulamas谋yla, laboratuvar ortam谋nda mantarlarla elde etti臒imiz ba艧ar谋n谋n gerçek hayattaki kar艧谋l谋臒谋n谋 görebilece臒iz." ifadelerini kulland谋.