365betÌåÓýÔÚÏßÊÀ½ç±­

Marmara Denizi'nde iki yeni deniz çayırı alanı tespit edildi

29.02.2024
ݲõ³Ù²¹²Ô²ú³Ü±ô

Deniz çayırlarının korunmasına yönelik Türk Deniz AraÅŸtırmaları Vakfı ve Türkiye İş Bankası iÅŸbirliÄŸinde baÅŸlatılan "Denizlerin GeleceÄŸi: Deniz Çayırları" projesi kapsamında Marmara Denizi'nde iki yeni deniz çayırı alanı tespit edildi.

Tropik bölgelerden, kutuplara kadar dünyanın dört bir yanındaki sığ sularda rastlanan deniz çayırları, 6 kıtadaki 159 ülkede, 300 bin kilometrekareden fazla alanda bulunuyor. Dünyadaki okyanus tabanının yüzde 0,1'ini kaplamasına raÄŸmen milyonlarca deniz canlısına ev sahipliÄŸi yapan deniz çayırları, en yaygın kıyı habitatları olarak biliniyor. Kirleticileri filtreleyerek su kalitesini artıran, karbon yutağı görevi üstlenerek okyanuslardaki karbonun yüzde 18'ini depolayan deniz çayırları bu sayede iklim deÄŸiÅŸikliÄŸine karşı güçlü bir bariyer görevi üstleniyor.

Mercan resiflerini, okyanus asitlenmesini baskılayarak, sahil bölgelerini ise kıyıya vuran ÅŸiddetli dalgaların ÅŸiddetini yumuÅŸatarak koruyan deniz çayırlarının popülasyonunda kirlilik, iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi, düzensiz balıkçılık ve teknecilik faaliyetleri gibi etkenler nedeniyle 1930'lardan beri azalmalar yaÅŸanıyor. Küresel deniz çayırlarının sadece dörtte biri koruma altındaki alanlarda bulunurken, her yıl dünyadaki deniz çayırlarının yüzde 7'sinin yok olduÄŸu tahmin ediliyor.

BirleÅŸmiÅŸ Milletler Genel Kurulu, deniz çayırlarının korunmasına yönelik farkındalığın artırılması için 2022'nin mayıs ayında aldığı kararla, 1 Mart'ı "Dünya Deniz Çayırları Günü" olarak kabul etti.

İlki geçen yıl kutlanan Dünya Deniz Çayırları Günü'nün ikincisi, bu yıl Marmara Denizi'nden gelen güzel bir haberle kutlanıyor. Marmara Denizi'ndeki Posidonia oceanica deniz çayırlarının korunması için Türkiye İş Bankası ve TÜDAV tarafından baÅŸlatılan "Denizlerin GeleceÄŸi: Deniz Çayırları" projesinde Marmara'da iki yeni deniz çayırı alanı tespit edildi.

Projenin baÅŸlamasıyla 2023'ün temmuz, aÄŸustos ve eylül aylarında Erdek, Narlı Köyü ve PaÅŸalimanı Adası'nda gerçekleÅŸtirilen arazi çalışmalarında hava ve coÄŸrafi koÅŸullara baÄŸlı olarak tüplü ve tüpsüz dalışlar, manta çekme yöntemi, uzaktan görüntüleme ve uydu teknolojisi teknikleri kullanılarak ölçümler yapıldı.

Önceki çalışmalardan elde edilen bulgularda, KapıdaÄŸ Yarımadası'nın batısındaki PaÅŸalimanı Adası'nın kıyı ÅŸeridinde 3,13 kilometre boyunca, 35,1 hektarlık alanda, 8 kilometre uzunluÄŸunda Posidonia oceanica deniz çayırı alanı tespit edilmiÅŸ, bu alandaki deniz çayırı yatağının baÅŸlangıç ve bitiÅŸ itibarıyla tek parça olduÄŸu belirtilmiÅŸti. Yeni çalışmada ise aksine çok parçalı bir yapı olduÄŸu, söz konusu alanda 278 adet deniz çayırı yatağı bulunduÄŸu tespit edildi. Bu yatakların derinliÄŸi 0,8 metre ile 6,4 metre arasında deÄŸiÅŸiyor.

Sürdürülen çalışmalar sonunda 2 yeni deniz çayırı yatağının daha bulunmasıyla bu alandaki deniz çayırı yatağı sayısı 280'e yükselirken yeni bulunan deniz çayırı yataklarının toplam büyüklüÄŸü 2,264 hektar olarak ölçüldü.

"Deniz çayırları etrafındaki canlılara yaÅŸam alanı saÄŸlar"

AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Türk Deniz AraÅŸtırmaları Vakfı BaÅŸkanı Prof. Dr. Bayram Öztürk, denizlerin de tıpkı insanlar gibi oksijene ihtiyaç duyduÄŸunu ve bu noktada deniz çayırlarının denizlerin akciÄŸeri olarak nitelendirildiÄŸini söyledi.

Deniz çayırlarını, karada yaÅŸayan çiçekli bitkilerin denizde yaÅŸayan ÅŸekli olarak tanımlayan Öztürk, "Bilimsel araÅŸtırmalara göre, karadaki bütün bitkilerin atasıdır. Karadaki çiçekli bitkiler gibi kök, gövde ve yapraktan oluÅŸur. Deniz tabanında uzanan köklerinden beslenir, çiçekli bitki olduÄŸu için denizin içinde ilkbaharda çiçek açar ve meyve verir. Denizde yaÅŸayan canlılar için çok önemli olan deniz çayırları, etrafındaki birçok canlıya yaÅŸam alanı saÄŸlar. Deniz çayırlarının olduÄŸu denizlerde, tüm canlılar için temiz ve saÄŸlıklı bir yaÅŸam var demektir." dedi.

Deniz çayırlarının kış mevsiminde yapraklarını döktüÄŸünü ve ömrünü tamamlayan bu yaprakların, dalgalar aracılığıyla kıyıya vurmasıyla sahildeki canlılara yuva oluÅŸturduÄŸunu belirten Öztürk, Akdeniz'de karaya vurmuÅŸ deniz çayırlarından oluÅŸan sahillere "ekolojik plaj" dendiÄŸini dolayısıyla bunların da denizin içindekiler kadar korunması ve toplanmaması gerektiÄŸi uyarısında bulundu.

Deniz çayırlarının dünya genelinde 60 türü bulunduÄŸu bilgisini veren Öztürk, ÅŸöyle devam etti:

"Türkiye'de Posidonia oceanica, Cymodocea nodosa, Zostera marina, Zostera noltei olmak üzere 4 tür deniz çayırı yaşıyor. Bunların arasında Posidonia oceanica Akdeniz'e endemiktir, Ege Denizi ve nadiren de Marmara Denizi'nde görülür. Zostera Karadeniz'de, Cymodocea Marmara'da baskın türdür ve bütün denizlerimizde görülür. Deniz çayırları tropikal ormanlardan daha fazla organik madde üreterek birincil üretici olarak konumlanırlar. Fotosentez ile suyun oksijence zenginleÅŸmesini saÄŸlayan bu çiçekli bitkiler uzun yaprakları, yatay uzanan gövde ve kökleriyle sudaki askı yüklerini ve sedimentasyonu tutup zemin hareketlerini düzenler. 1 metrekare alanı kaplayan Posidonia oceanica deniz çayırları günde 14 litre oksijen üretebilir, 1 hektarı ise yılda 1024 ton karbon tutabilir."

"Denizlerin GeleceÄŸi: Deniz Çayırları" projesinde Marmara Denizi'nin saÄŸlığı için kritik öneme sahip son Posidonia oceanica deniz çayırlarının korunması amacıyla Erdek PaÅŸalimanı Adası'nda deniz çayırlarının bulunduÄŸu alanın sınırlarının belirlenerek haritalandığını ve kamuoyunu bilinçlendirmek üzere eÄŸitim ve toplantılarla farkındalık çalışmaları yürütüldüÄŸünü anlatan Öztürk, Posidonia oceanica'nın bir Akdeniz endemiÄŸi olarak Marmara'da bulunmasını baÅŸlı başına deÄŸerli ve özel bir durum olduÄŸuna dikkati çekti.

Deniz çayırlarına dair eÄŸitimlere devam edilecek

Deniz çayırlarının korunması noktasında kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluÅŸları baÅŸta olmak üzere herkese önemli görevler düÅŸtüÄŸüne dikkati çeken Öztürk, ÅŸunları kaydetti:

"Deniz çayırlarıyla birlikte yaÅŸayan türlerin belirlenmesi, yabancı türlerin ise eradikasyon çalışmalarını yürüteceÄŸiz. Hayalet aÄŸların toplanması baÅŸta olmak üzere dip ve kıyı temizlikleri gerçekleÅŸtireceÄŸiz. Ayrıca proje kapsamında yerel halk ve balıkçılarla bilinçlendirme çalışmaları gerçekleÅŸtirdik ve gerçekleÅŸtirmeyi sürdüreceÄŸiz. 2023 Aralık ayı itibarıyla Marmara Adası, AvÅŸa Adası, Erdek merkez ve köy okulları olmak üzere toplam 20 okulda 1660 ilk ve ortaokul öÄŸrencisine denizlerimiz ve deniz çayırlarıyla ilgili eÄŸitimler verdik. EÄŸitimlere 2024 yılında ilk ve orta dereceli 10 okulda devam edeceÄŸiz."

Öztürk, 1 Mart'ın Dünya Deniz Çayırları Günü olarak literatüre geçmesinin kamuoyunda farkındalık yaratmak için önemli olduÄŸuna fakat deniz çayırlarının önemi ve korunması için neler yapılması gerektiÄŸinin bir gün deÄŸil, sürekli gündemde tutulması gerektiÄŸi deÄŸerlendirmesinde bulundu.

KATEGORİDE ÖNE ÇIKANLAR