365bet体育在线世界杯

Hazar Denizi, 5 ülkede k谋y谋s谋 bulunan dünyan谋n en büyük "kapal谋 gölü" olarak biliniyor.

Yakla艧谋k 370 bin kilometrekare büyüklü臒e sahip Hazar Denizi'ni Kazakistan, Azerbaycan, Rusya, Türkmenistan ve 陌ran payla艧谋yor.

Hazar'谋n 6 milyon y谋l önce "Paratetis" isimli antik okyanusun bir parças谋, bugün de do臒al özelli臒i tam ara艧t谋r谋lmam谋艧 "s谋r dolu" bir deniz oldu臒u ifade ediliyor.

130'a yak谋n nehrin akt谋臒谋 Hazar'谋n, tek deniz olmas谋na ra臒men kuzey ile güney k谋sm谋 aras谋nda fark var. Örne臒in, Hazar Denizi'nin kuzey bölümünde su daha az tuzlu ve ortalama derinli臒i 5 metreyi a艧mazken güney k谋sm谋nda su daha tuzlu ve derinli臒i 1025 metreye kadar ula艧谋yor.

Küresel ekosistem için önemli olan Hazar Denizi, ayr谋ca zengin petrol yataklar谋yla da dikkati çekiyor.

Toplam petrol rezervinin 48 milyar varil oldu臒u tahmin edilen Hazar, uluslararas谋 arenada daha çok "enerji denizi" olarak tan谋n谋yor. Böylece Hazar Denizi, k谋y谋da艧 ülkelerin ekonomisinde üstlendi臒i kilit rol kadar petrolünü ithal eden ülkeler için de stratejik önem ta艧谋yor. Son y谋llarda gözle görülür 艧ekilde suyu çekilmeye ba艧layan Hazar'谋n ekolojik durumu ise endi艧e veriyor.

Hazar'谋n seviyesinin 2005 ila 2023 y谋llar谋nda 185 santimetre dü艧mesiyle 31 bin kilometrekarelik su alan谋 kaybedildi. 2100 y谋l谋na do臒ru ise denizdeki su seviyesinin 18 metreye kadar dü艧ebilece臒i öngörülüyor.

Özellikle Hazar Denizi'nin en uzun k谋y谋s谋 olarak bilinen Kazakistan taraf谋ndaki su alan谋 son 15 y谋lda yüzde 7,1 azald谋.

"Hazar'谋n kuzey k谋sm谋n谋 kaybedebiliriz"

"Save The Caspian Sea" Ekolojik Hareketinin Kurucusu Vadim Ni, AA muhabirine, halihaz谋rda Hazar Denizi'nin tek sorununun sadece suyun çekilmesi olmad谋臒谋n谋 söyledi.

Hazar'谋n iklimsel, çevresel ve ekonomik krizle kar艧谋 kar艧谋ya oldu臒u uyar谋s谋nda bulunan Ni, "Hazar Denizi'nde son 20 y谋lda su seviyesi 2 metre dü艧tü. Özellikle denizin s谋臒 olan derinli臒i az Kazakistan taraf谋ndaki kuzey k谋sm谋n谋 kaybedebiliriz." diye konu艧tu.

Ni, sadece Hazar Denizi'nde rastlanan bal谋k ve bitki türlerinin tamamen yok olma a艧amas谋na geldi臒ine i艧aret ederek, "200 milyon y谋ll谋k mersin bal谋臒谋n谋n Hazar türü yüzde 90 azalm谋艧 durumda. Hazar fokunun popülasyonu 1 milyondan 70 bine kadar dü艧tü. Hazar'da konaklayan 12 milyondan fazla göçmen ku艧 al谋艧谋k rotalar谋n谋 kaybetme tehlikesi ya艧谋yor." ifadelerini kulland谋.

Hazar Denizi konusunda çal谋艧an çevre aktivistleriyle geçen y谋l aral谋k ay谋nda bir araya gelerek "Save The Caspian Sea" Ekolojik Hareketini kurduklar谋n谋 anlatan Ni, "Hazar Denizi'nde büyük bir krizin e艧i臒indeyiz. Bunu hepsi anl谋yor ama her taraf kendi ç谋karlar谋n谋 savunuyor." dedi.

Ni, hareketin amac谋n谋n taraflar aras谋nda diyalo臒u sa臒lamak ve Hazar'谋 "ikinci bir Aral Gölü"ne çevirmemek için önlemler geli艧tirmek oldu臒unu belirterek, "Biz, deniz seviyesinin dü艧mesi, petrol ve gaz 艧irketlerinin denizi kirletmesi, biyolojik çe艧itlili臒in kaybolmas谋, bal谋kç谋l谋臒谋n ve turizmin tehlike alt谋nda olmas谋 gibi Hazar Denizi'nin kilit sorunlar谋na bölgesel ve uluslararas谋 düzeyde dikkati çekmek istiyoruz." 艧eklinde konu艧tu.

Vadim Ni, özellikle Hazar Denizi'nin Kazakistan k谋y谋s谋nda petrol üretimi yapan 艧irketlerin çevreyi kirletmeye yönelik bilgi 艧effafl谋臒谋 sa臒lamas谋 konusunda çal谋艧malar谋n谋 yo臒unla艧t谋racaklar谋n谋 sözlerine ekledi.

"Hazar'谋 besleyen nehirlerin k谋y谋s谋nda barajlar谋n in艧a edilmesini durdurmak laz谋m"

Kazakistanl谋 çevre aktivisti Galina Çernova, 44 y谋ld谋r Hazar Denizi bölgesindeki At谋rau kentinde ya艧ad谋臒谋n谋 ve emekli olduktan sonra petrol üretiminin çevreye etkisi konusunda ba臒谋ms谋z ara艧t谋rmac谋 olarak çal谋艧maya ba艧lad谋臒谋n谋 söyledi.

Çernova, Hazar'谋n son bir y谋lda 70 santimetre çekilmesinin ciddi bir ça臒r谋 oldu臒una i艧aret ederek, "Öncelikle Hazar’谋n en büyük besin kayna臒谋 Volga Nehri ba艧ta olmak üzere di臒er nehirlerin k谋y谋s谋nda barajlar谋n in艧a edilmesini durdurmak laz谋m ki Hazar’a daha fazla su gelsin." dedi.

Halihaz谋rda Hazar Denizi'nde Kazakistan, Azerbaycan ve Rusya'n谋n petrol üretti臒ine dikkati çeken Çernova, "Hazar'谋n yüzde 27'si Kazakistan, yüzde 22'si Azerbaycan ve yüzde 22'si de Rusya'ya ait. 艦u anda petrolün yo臒un üretildi臒i k谋y谋larda ekosistem kaybolma tehlikesi ya艧谋yor. Örne臒in, petrol üretimi bulunmayan 陌ran k谋y谋s谋nda denizin daha canl谋 ve bal谋kç谋l谋k sektörünün daha iyi geli艧mi艧 oldu臒unu görüyoruz." de臒erlendirmesinde bulundu.

"Kazak Bal谋k" Bal谋kç谋l谋k Derne臒i Aktau 艦ubesi Müdürü Daniyar Alimjanov da Hazar Denizi bölgesinde her y谋l yüzlerce ölü bal谋臒谋n k谋y谋ya vurdu臒unu belirtti.

Alimjanov, art谋k baz谋 bal谋k türlerinin tamamen yok oldu臒unu dile getirerek, "Bunun en büyük sebebi, deniz seviyesinin dü艧mesi ve kirlenmesidir. Son y谋llardaki iklim de臒i艧ikli臒i de bu durumu olumsuz etkiledi. Örne臒in, Hazar fokunun üremesi için denizde belli bir buzlanma oran谋n谋n olmas谋 gerekiyor." ifadelerini kulland谋.

Kazakistan Meclisi Milletvekili Sergey Ponomarev ise Parlamento olarak Hazar Denizi'ndeki çekilmeyi daha yak谋ndan takip ettiklerini söyledi.

Ponomarev, Hazar'daki çekilmenin sürece臒inin tahmin edildi臒ini dile getirerek, "Hazar Denizi, Kazakistan ekonomisi için önemli. Deniz seviyesinin dü艧mesi, bu petrol yataklar谋na ula艧谋m谋 zorla艧t谋rabilir. 艦u anda merkezi Aktau kentinde olacak Hazar Denizi Ara艧t谋rma Enstitüsünün kurulmas谋na yönelik çal谋艧malar yap谋l谋yor. Bunun yan谋 s谋ra gelecek sene büyük ihtimalle Hazar Denizi'ne ili艧kin kanun geli艧tirmeye ba艧layaca臒谋z." diye konu艧tu.