365bet体育在线世界杯

AA'n谋n küresel 谋s谋nman谋n etkisiyle Arktik'te eriyen buzullar谋n bölgeyi küresel deniz ta艧谋mac谋l谋臒谋nda yeni bir rota haline getirmesine ili艧kin haz谋rlad谋臒谋 dosya haberin üçüncü ve son bölümünde bu durumun ekosistem ve do臒al ya艧ama etkisi ele al谋nd谋.

Arktik Konseyi’nin verilerine göre a艧谋r谋 hava ko艧ullar谋na sahip bölgede bu ko艧ullara adapte olabilen birçok özel tür ya艧谋yor. Bölge, so臒u臒a yüksek derecede uyum sa臒lam谋艧 memeliler, ku艧lar, bal谋klar, omurgas谋zlar, bitkiler ve mantarlar gibi 21 binden fazla türe ev sahipli臒i yap谋yor. Kutup ay谋s谋, deniz ayg谋r谋, deniz gergedan谋, kar bayku艧u ve kutup tilkisi bu türlerin en bilinenlerini olu艧turuyor.

A艧谋r谋 so臒uk hava ko艧ullar谋n谋n insan faaliyetlerini zorla艧t谋rmas谋 Arktik ekosisteminin bozulmas谋n谋n önüne geçse de küresel 谋s谋nmayla beraber de臒i艧en iklim ko艧ullar谋 ve bölgenin kaynaklar谋na yönelik talebin artmas谋 Arktik'teki insan faaliyetlerini de art谋r谋yor.

Dünya Do臒ay谋 Koruma Vakf谋 (WWF) verilerine göre Arktik'te ya艧ayan 40'谋 a艧k谋n yerli topluluk, 4 milyonluk bölge nüfusunun yüzde 10'unu olu艧turuyor. 陌klim de臒i艧ikli臒i sonucu deniz buzlar谋nda, ya臒谋艧 düzenlerinde ve s谋cakl谋klarda ya艧anan de臒i艧im, büyük ölçüde avc谋l谋臒a ba臒谋ml谋 olan yerli halklar谋n g谋da güvenli臒ini ve geçim kaynaklar谋n谋 tehlikeye at谋yor

"Buz kütlesi kayb谋 son 30 y谋lda h谋z kazand谋"

Bölgede ya艧anan de臒i艧imin çevreye etkisi hakk谋nda AA muhabirinin sorular谋n谋 yan谋tlayan Washington merkezli Okyanus Koruma Vakf谋 Arktik Bilimleri Direktörü Henry Huntington, küresel 谋s谋nma sonucu bölgedeki buz kütlesi kayb谋n谋n art谋k gözle görülebilir seviyeye geldi臒ini söyledi.

Bu sürecin özellikle son 30 y谋lda h谋z kazand谋臒谋n谋 belirten Huntington, "Asl谋nda bu tarihlerde Alaska’n谋n kuzey k谋y谋lar谋nda buz görüyor olmam谋z gerekirdi. Yaz谋n da ara s谋ra buz görürdünüz. 艦imdi birkaç ay buz kütleleri tamamen yok oluyor ya da k谋y谋dan çok uzaktalar." dedi.

Bölgedeki deniz trafi臒inde gözle görülür bir art谋艧 ya艧and谋臒谋n谋, azalan buzul miktar谋 ve buzk谋ran gemisi teknolojisindeki geli艧melerin bu trafi臒in art谋艧谋ndaki temel faktör oldu臒unu kaydeden Huntington, Arktik'teki buzul erimelerinin temel sebebinin küresel 谋s谋nma oldu臒unu öte yandan bölgede artan faaliyetlerin de buzul erimelerinde pay谋n谋n bulundu臒unu vurgulad谋.

Baz谋 ülkelerin buzullar谋n erimesiyle birlikte ortaya ç谋kacak yollar谋 ve do臒al kaynaklar谋 f谋rsat olarak gördü臒ünü ancak bu durumun insanl谋臒a daha s谋cak iklimler, deniz seviyesinde art谋艧 ve yükselen ya艧am maliyeti olarak geri dönece臒ini ifade eden Huntington, Arktik bölgesinden ç谋kar谋lan petrol ve do臒al gaz gibi fosil yak谋tlar谋n birer sera gaz谋 kayna臒谋 oldu臒unun ve buradan ç谋kan kaynaklar谋n günün sonunda sera gaz谋 olarak atmosfere kar谋艧谋p yine bu bölgedeki buzullar谋n erimesine yol açaca臒谋n谋n alt谋n谋 çizdi.

Buzullar谋n erimesiyle gündeme gelen Trans-Arktik gibi yeni deniz rotalar谋n谋n, deniz ta艧谋mac谋l谋臒谋n谋 k谋saltarak karbon ayak izinde iyile艧me sa臒layaca臒谋 yönündeki görü艧lere de臒inen Huntington 艧u de臒erlendirmeleri payla艧t谋:

"Daha k谋sa mesafeler, daha az yak谋t ve daha az karbon emisyonu demek. Sorun 艧u ki buradan elde edilecek sera gaz谋 emisyonundaki kazan谋m, küresel deniz ta艧谋mac谋l谋臒谋 içinde çok küçük bir k谋sm谋 olu艧turuyor. Hatta dünyadaki sera gaz谋 sal谋m谋yla kar艧谋la艧t谋rd谋臒谋m谋zda çok daha küçük kal谋yor. Elde etti臒imiz küçük kazan谋m sorunu çözmeyecek. Küresel deniz ta艧谋mac谋l谋臒谋n谋 karbon nötr hale getirmeye yönelik çal谋艧malar da sürüyor. Biz bunu ba艧arabilirsek o zaman bu sorun çözülür. Bu, birkaç geminin daha k谋sa bir rota izlemesinden çok daha etkili olacakt谋r."

Arktik'teki de臒i艧imin ekosisteme etkisi

Dünyan谋n en sessiz yerlerinden biri olarak nitelendirdi臒i Arktik Denizi’ndeki gemi trafi臒inin olu艧turdu臒u gürültünün çevredeki canl谋lar üzerinde olumsuz etkileri oldu臒undan bahseden Huntington, "Birçok deniz hayvan谋 için ses, birbirlerini, yiyeceklerini ve yönlerini bulmak için kulland谋klar谋 bir araçt谋r. Arktik'teki gemi trafi臒i kaynakl谋 gürültü artt谋kça bu aktiviteleri yapmalar谋 da bir o kadar zorla艧谋yor." diye konu艧tu.

Bölgedeki deniz ta艧谋mac谋l谋臒谋n谋n hem denizi hem de havay谋 kirletti臒ine dikkati çeken Huntington, kirlili臒in olu艧turdu臒u riskler konusunda 艧unlar谋 söyledi:

"Alaska ve Rusya aras谋ndaki deniz trafi臒i nispeten dar kabul edebilece臒imiz Bering Bo臒az谋 üzerinden geçiyor. Bu bölgede bir geminin denize oturmas谋 ya da bir gemiden petrol s谋zmas谋 çok y谋k谋c谋 sonuçlara yol açabilir çünkü buras谋 ayn谋 zamanda milyonlarca deniz ku艧u, deniz memelisi, bal谋k ve deniz canl谋s谋 için Pasifik ve Arktik okyanuslar谋 aras谋ndaki tek geçi艧 yoludur. Y谋l谋n yanl谋艧 bir zaman谋nda böyle bir 艧eyin ya艧anmas谋 bu türler için bir felakete yol açabilir."

"Yerel halktan uyum beklemek adil de臒il"

Huntington, de臒i艧en ko艧ullar谋n yerel halklar谋 da birçok yönden etkileyebilece臒i, olas谋 bir kazan谋n binlerce y谋ld谋r deniz canl谋lar谋n谋 avlayarak ya艧amlar谋na devam eden insanlar için bir felaket olaca臒谋 uyar谋s谋nda bulundu.

Bölgede ya艧anan de臒i艧iklikler hakk谋nda yerel halktan edindi臒i bilgilere at谋fta bulunarak av hayvanlar谋n谋n geçen gemilerden korktu臒unu ve bu durumun avc谋l谋k faaliyetlerini zorla艧t谋rd谋臒谋n谋 anlatan Huntington, geçen gemi say谋s谋 artt谋kça bu durumun kronikle艧ebilece臒ini ve ailelerini avc谋l谋kla geçindiren insanlar谋n i艧lerinin zorla艧abilece臒ini i艧aret etti.

陌nsan faaliyetleri sonucu de臒i艧en çevreye yerel halk谋n uyum sa臒lamas谋n谋 beklemenin adil olmad谋臒谋 görü艧ünü payla艧an Huntington, "S谋rf biz daha iyi bir araba kullanal谋m diye onlar谋n ko艧ullar谋n谋 de臒i艧tirip esnek olmalar谋n谋 beklememiz ne kadar do臒ru? Bence bu etik olarak savunmas谋 çok zor bir mesele." ifadelerini kulland谋.

Arktik'teki gidi艧at谋n de臒i艧mesine dair umutlu oldu臒unu dile getiren Huntington, bölgede faaliyet gösteren ülkelerin 16 y谋l boyunca Arktik Denizi'nin orta bölümünde herhangi bir bal谋kç谋l谋k faaliyeti yap谋lmayaca臒谋 üzerine vard谋臒谋 anla艧man谋n bu yöndeki duygular谋n谋 destekledi臒ini aktard谋.

Huntington, bilimsel ara艧t谋rmalara öncelik verilmesi amac谋yla al谋nan bu i艧birli臒i karar谋n谋n Arktik'teki di臒er meselelerde de uygulanmas谋 tavsiyesinde bulundu.