365bet体育在线世界杯

"Çevre sorunlar谋 ve medyan谋n rolü" 陌蝉迟补苍产耻濒 Üniversitesi-Cerrahpa艧a'da ele al谋nd谋

Biriz Özbak谋r 12.03.2025

陌klim De臒i艧ikli臒i

陌蝉迟补苍产耻濒

Anadolu Ajans谋 (AA) Ye艧ilhat Muhabiri Biriz Özbak谋r'谋n moderatörlü臒ünü yapt谋臒谋 etkinlikte akademisyenler ve ö臒renciler, medyada s谋kça yer bulan çevre konular谋n谋 AA Çevre Haberleri Müdürlü臒ü Ye艧ilhat'谋n haberleri üzerinden de臒erlendirdi.

陌蝉迟补苍产耻濒 Üniversitesi-Cerrahpa艧a (陌ÜC) Mühendislik Fakültesi A Blok Konferans Salonu'nda yap谋lan etkinli臒e, 陌ÜC Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisli臒i Bölüm Ba艧kan谋 Prof. Dr. Burcu Onat, Çevre Mühendisli臒i Bölümü Ö臒retim Üyeleri Prof. Dr. Nüket Sivri, Prof. Dr. Ülkü Alver 艦ahin, Prof. Dr. Yasemin Kaya ile Dr. Ö臒retim Üyesi Ceyhun Akarsu konu艧mac谋 olarak kat谋ld谋.

Prof. Dr. Onat konu艧mas谋nda iklim de臒i艧ikli臒ine neden olan sera gazlar谋na ve siyah karbona odaklan谋rken, Prof. Dr. Sivri kritik ham maddeler ve tek sa臒l谋k kavram谋, Prof. Dr. 艦ahin hava kirlili臒i ve bu kirlili臒i önleyecek yerli teknolojilerin önemi, Prof. Dr. Kaya yenilikçi at谋k su ar谋tma teknolojileri ve Dr. Ö臒retim Üyesi Akarsu da plastik kirlili臒i üzerinde durdu.

Etkinli臒in aç谋l谋艧谋nda Türkiye'nin ilk Çevre Haberleri Müdürlü臒ü Ye艧ilhat'谋n tan谋t谋m videosu izlendi.

Programda ö臒rencilerin interaktif 艧ekilde yer alabilmesi için teknolojik altyap谋 da kullan谋ld谋. Ö臒renciler, sunum esnas谋nda bildirilen çevreyle ba臒lant谋l谋 sorular谋 ekrana yans谋t谋lan QR kod üzerinden anl谋k cevaplad谋 ve yan谋tlar yine anl谋k olarak ekrana yans谋t谋ld谋.

"1990'dan 2015'e sera gazlar谋n谋n yakla艧谋k yüzde 45 artt谋臒谋 hesaplanm谋艧"

Aç谋l谋艧谋n ard谋ndan söz alan Prof. Dr. Burcu Onat, iklim de臒i艧ikli臒inin temel sebebi olan sera gaz谋 miktar谋n谋n geçmi艧ten bugüne de臒i艧imine i艧aret ederek, "Genel olarak insan faaliyetlerinden kaynakl谋 sera gazlar谋n谋n art谋艧谋na bakt谋臒谋m谋zda 1990'dan 2015'e kadar yakla艧谋k yüzde 45 art谋艧 gösterdi臒i hesaplanm谋艧." dedi.

Dünyan谋n 谋s谋nmas谋na sebep olan sera gazlar谋n谋n içerisinde en büyük paya sahip gaz谋n karbondioksit oldu臒unu vurgulayan Onat, sera gazlar谋 aras谋nda bulunmayan fakat karbondioksitten daha güçlü 谋s谋nma etkisine sahip kirleticinin de "kurum" ad谋yla bilinen siyah karbon oldu臒unu aktard谋.

鈥嬧€嬧€嬧€嬧€嬧€嬧€婳nat, siyah karbonun çevreye etkisi hakk谋nda 艧u bilgileri verdi:

"Bir sera gaz谋 de臒il, partikül maddenin bir bile艧eni, bir kirletici ama etkisi sera gazlar谋yla kar艧谋la艧t谋rd谋臒谋n谋zda belki sera gaz谋n谋n 50-100 y谋l ömrü var, bizi etkiliyor, gelecek nesilleri etkiliyor ama siyah karbon da öyle bir parametre ki günler, haftalar boyunca atmosferde kal谋yor fakat sera gazlar谋na göre etkisi çok çok daha fazla oluyor."

Ya艧an谋lan yerdeki hava kalitesi mental sa臒l谋臒谋 etkiliyor

Prof. Dr. Ülkü Alver 艦ahin ise hava kirlili臒inin çok kompleks bir sorun oldu臒unu, iklim de臒i艧ikli臒i ve sera gazlar谋 da i艧in içine girince takip edilmesinin ve yönetilmesinin daha da zorla艧t谋臒谋n谋 dile getirdi.

艦ahin, "Dünya Sa臒l谋k Örgütünün (DSÖ) her sene yay谋mlad谋臒谋 raporlarda, hala dünyada y谋lda 7-8 milyon insan hayat谋n谋 hava kirlili臒ine ba臒l谋 sebeplerden dolay谋 kaybediyor. Hatta yine DSÖ'nün raporlar谋na göre hava kirlili臒ine ba臒l谋 ölümler, ölüm risk faktörlerinde 艧u an ikinci s谋raya yerle艧mi艧 durumda. 2020 y谋l谋ndan önce sigara risk faktörü olarak daha öncelikliydi fakat 艧imdi art谋k hava kirlili臒i ikinci s谋raya yerle艧mi艧 durumda. Yani ciddi problem haline geldi." de臒erlendirmesinde bulundu.

Hava kirlili臒inin insan sa臒l谋臒谋na etkileriyle ilgili son çal谋艧malara de臒inen 艦ahin, demans谋n ve Alzheimer'谋n önemli nedenlerinden biri olarak görüldü臒ünü, hatta kentlerde ya艧ayan insanlarda görülen mental sa臒l谋k problemleriyle ya艧ad谋klar谋 yerdeki hava kalitesinin do臒rudan ba臒lant谋l谋 oldu臒unun tespit edildi臒ini aktard谋.

艦ahin, hava kirlili臒i konusunda çal谋艧an kentsel yöneticilerin ve bilim insanlar谋n谋n art谋k yeni teknolojilere odakland谋klar谋n谋 belirterek, 艧unlar谋 söyledi:

"Sensör tekni臒i geli艧tirilmeye çal谋艧谋l谋yor ve çok da ilerledi bu teknolojik olarak. Maalesef ki Türkiye'de henüz sensörün kendisini üreten firma yok ama yurt d谋艧谋ndan ald谋臒谋m谋z ve gayet kaliteli olan sensörleri modül haline getirip izleme çal谋艧malar谋n谋 yap谋yoruz. Biz de bilimsel çal谋艧malar谋m谋za, projelerimize bunu entegre etmi艧 durumday谋z. Bu, ne i艧imize yar谋yor? Daha çok noktada ucuz maliyetli ve küçük cihazlar olduklar谋 için çok daha fazla noktada ölçüm yap谋p, o ölçümleri analiz edip insan sa臒l谋臒谋 ve ekosistem sa臒l谋臒谋 üzerindeki etkisini mikro boyutlu tespit edebiliyoruz."

Kritik ham maddeler

Prof. Dr. Nüket Sivri de teknolojiyi geli艧tirebilmek için ham maddelere ihtiyaç oldu臒unu, bir ülkenin bunlara ne kadar sahipse o oranda güçlü oldu臒unu ifade etti.

Kritik ham madde listesinde 30 element oldu臒unu aktaran Sivri, bunlar谋n 21 tanesinin Ukrayna'da oldu臒unu kaydetti. Kritik, belirli ülkelerin tekelinde ve ithalat谋 zor olan ürünlerin önemine i艧aret eden Sivri, "Çin'de var. Daha çok kimde var sorusunun cevab谋? Türkiye'de var. Türkiye, bor kayna臒谋 dü艧ündü臒ünüz zaman." diye konu艧tu.

Sivri ayr谋ca, bula艧谋c谋 hastal谋klar, g谋da güvenli臒i ve çevresel de臒i艧iklikler gibi karma艧谋k küresel sa臒l谋k sorunlar谋n谋 ele almak için çe艧itli disiplinler aras谋nda i艧birli臒ine ihtiyaç duyuldu臒unu, bunun tek sa臒l谋k çat谋s谋 alt谋nda de臒erlendirilmesi gerekti臒ini belirtti.

艦u anda sessiz salg谋n ya艧and谋臒谋n谋 dile getiren Sivri, "Sessiz salg谋n dedi臒im bir antibiyotik direnciyle kar艧谋 kar艧谋yay谋z. 2030 y谋l谋nda belki de her dakikada 10 insan谋n ölebilece臒i bir 艧eyden bahsediyoruz ve bu antibiyotik direnç tamamen tek sa臒l谋k bütüncül anlay谋艧谋yla, bak谋艧谋yla çözülebilecek bir 艧ey. O yüzden bütüncül sa臒l谋k anlay谋艧谋nda ekosistemin tüm unsurlar谋ysa cevap al谋nacak olan, bunun içerisine plastik de antibiyotik de dahildir. Tek sa臒l谋ktan bir a艧ama daha ilerisi, i艧in içerisine sosyal yap谋lar谋 da sokmakt谋r. O yüzden tek refah anlay谋艧谋 art谋k ülkelerin politikas谋nda belirleyici olacak." de臒erlendirmesini yapt谋.

Plastik kirlili臒i

Plastik kirlili臒inden bahseden Dr. Ö臒retim Üyesi Ceyhun Akarsu, plastiklerin 19. yüzy谋l谋n sonu, 20. yüzy谋l谋n ba艧谋nda kullan谋lmaya ba艧land谋臒谋n谋, o günler için "mucizevi" görülen plastikten üretilmi艧 ürünlerin bugün çevre sorunlar谋na neden olan malzemelerin ba艧谋nda geldi臒ini anlatt谋.

Akarsu, plastik kirlili臒inin yönetilebilmesi için "陌nsanlar谋n merkeze yerle艧tirildi臒i bir at谋k yönetim sürecini benimsemeli, bunu ö臒renmeli ve çevremize ö臒retmeliyiz." önerisinde bulundu. Akarsu, bunu ba艧aramad谋klar谋 için de bugün sokakta, sitede, mahallede ve belki 陌蝉迟补苍产耻濒'da çok yo臒un plastik kirlili臒iyle kar艧谋 kar艧谋ya kald谋klar谋na dikkati çekti.

"At谋k suyu ar谋t谋lmas谋 gereken kirlilik de臒il, kaynak olarak görmeliyiz"

Prof. Dr. Yasemin Kaya da kentsel ya da endüstriyel at谋k sular谋n ar谋t谋larak tar谋msal sulamada, araç y谋kamada, yerlerin temizlenmesinde, endüstriyel alanlarda kullan谋labildi臒ini söyledi.

At谋k sular谋n at谋k olmaktan ç谋kar谋lmas谋 gerekti臒ini belirten Kaya, "Art谋k at谋k suyu ar谋t谋lmas谋 gereken kirlilik olarak de臒il, kaynak olarak görmeliyiz ve at谋k ar谋tma tesislerini de bu ba臒lamda geri kazan谋m tesisleri olarak de臒erlendirmeliyiz. Peki ülkemizde bu tür çal谋艧malar var m谋? Evet var. Bakanl谋臒谋n belirtti臒i 2023 y谋l谋nda at谋k sular谋n ar谋t谋lmas谋 ve tekrar kullan谋lmas谋 hedefi yüzde 5'ti. Hatta bu hedef az da olsa geçildi. 艦u an 2030 y谋l谋ndaki hedef yüzde 15. Umuyoruz ki bu hedefin daha da üstüne geçebiliriz." diye konu艧tu.

Etkinlik, ö臒rencilerin kendilerine QR kod arac谋l谋臒谋yla yöneltilen sorulara verdi臒i cevaplar谋n akademisyenlerce de臒erlendirilmesinin ard谋ndan sona erdi.

di臒er haberler