365bet体育在线世界杯

BTÜ Modern Yap谋 Toplulu臒u taraf谋ndan gerçekle艧tirilen innoCon'25 etkinli臒i kapsam谋nda düzenlenen ve Anadolu Ajans谋 (AA) muhabiri Biriz Özbak谋r'谋n moderatörlü臒ünü yapt谋臒谋 "Ye艧ilhat Akademi Bulu艧malar谋"na BTÜ Rektör Yard谋mc谋s谋 Prof. Dr. Sinan Uyan谋k, 陌n艧aat Mühendisli臒i Bölüm Ba艧kan谋 Prof. Dr. Egemen Aras ve 陌n艧aat Mühendisli臒i Bölüm Ba艧kan Yard谋mc谋s谋 Doç. Dr. Babak Vaheddoost konu艧mac谋 olarak kat谋ld谋.

"Suyun Yolculu臒u" temas谋yla düzenlenen program谋n aç谋l谋艧谋nda Türkiye'nin ilk Çevre Haberleri Müdürlü臒ü Ye艧ilhat'谋n tan谋t谋m videosu izlendi.

Aç谋l谋艧谋n ard谋ndan söz alan Prof. Dr. Uyan谋k, Türkiye'deki y谋ll谋k su potansiyelinin yakla艧谋k 112 milyar metreküp oldu臒unu fakat bu potansiyelin içinde bulunan yer alt谋 sular谋 ç谋kar谋ld谋臒谋nda geriye 57 milyar metreküp kullan谋labilir su kald谋臒谋n谋 ve bunun 44 milyar metreküpünün yani yakla艧谋k yüzde 65-70'inin tar谋m sektöründe kulland谋臒谋n谋 söyledi.

Sulama suyu olarak kullan谋lan suyun yüzde 25'inin israf edildi臒ini belirten Uyan谋k, "Sadece Harran Ovas谋'ndan bir örnek vermek gerekirse israf edilen, geri dönen, drenaj suyu olarak adland谋r谋lan su miktar谋 陌stanbul, Ankara ve 陌zmir'in evsel kullan谋m ve içmek amac谋yla tüketti臒i su miktar谋na e艧 de臒er." dedi.

Uyan谋k, müsilaja neden olan en önemli etkenlerden birinin karasal kaynakl谋 kirleticilerin ar谋t谋lmadan al谋c谋 ortamlara verilmesi oldu臒unu anlatarak, özellikle Marmara Denizi'nin kapal谋, belirli bölgelerinde çukurlar谋 olan ve Akdeniz'den Karadeniz'e do臒ru alt üst ak谋nt谋s谋 bulunan yap谋s谋 nedeniyle denize b谋rak谋lan kirleticilerin kal谋c谋l谋臒谋n谋n artt谋臒谋n谋 aktard谋.

Müsilaj olu艧umuna neden olan faktörlere de臒inen Uyan谋k, "陌klim de臒i艧ikli臒inin etkisi yads谋namaz çünkü deniz suyu s谋cakl谋臒谋n谋n 1-2 derece artmas谋 planktonlar谋n a艧谋r谋 üremesi için daha ideal bir ortam haline gelmesini sa臒l谋yor. Bir de buradaki do臒al ya艧am döngüsüne yap谋lan ufak tefek dokunu艧lar bu müsilaj sorununu ortaya ç谋karm谋艧 olabilir." de臒erlendirmesinde bulundu. Uyan谋k, 艧unlar谋 kaydetti:

"Algleri, planktonlar谋 bal谋klar tüketir, bal谋klar谋 insanlar avlar, insanlar tüketir. Yani küçük canl谋 türlerinden büyük canl谋 türlerine do臒ru bir besin döngüsü durumu söz konusu. Biz bu Marmara Denizi'ndeki müsilaja sebep olan plankton olarak adland谋rd谋臒谋m谋z ya艧am türlerinin ba艧ta kirlilik nedeniyle çok fazla üremesine sebep oluyoruz ama bu planktonlar谋 tüketen küçük bal谋klar谋, hamsileri, istavritleri, kontrolsüz, av mevsimi d谋艧谋nda a艧谋r谋 avlanmayla, trol bal谋kç谋l谋臒谋yla yok edersek, planktonlar a艧谋r谋 ço臒al谋rsa deniz salyas谋, müsilaj dedi臒imiz olguyla kar艧谋 kar艧谋ya kalabiliyoruz."

Marmara Denizi'ne yap谋lan de艧arj miktar谋n谋n yüksekli臒i seyrelmeyi azalt谋yor

Prof. Dr. Egemen Aras, Türkiye'de y谋lda 2,5 ila 3 milyar metreküp at谋k su olu艧tu臒unu, bu miktar谋n 1 milyon 200 bin adet olimpik havuz veya 2 Tuz Gölü kadar at谋k suya tekabül etti臒ini oysa ileri at谋k su ar谋tma yöntemleriyle at谋k sular谋n yeniden kullan谋larak suya ikinci bir 艧ans vermenin mümkün oldu臒unu ifade etti.

Marmara Bölgesi'nde 艧ehirlerden gelen evsel ve sanayi at谋k sular谋n谋n neden oldu臒u deniz kirlili臒inin müsilaj谋n ba艧l谋ca nedenlerinden biri oldu臒unu ve bu sebeple derin de艧arj sistemlerinin tasar谋mlar谋 konusunda çok daha hassas davran谋lmas谋 gerekti臒ini vurgulayan Aras, 艧öyle devam etti:

"Bursa'da Marmara Denizi'ne 2 kilometre aç谋kta ve yakla艧谋k 30-40 metre derinli臒e kadar inen boru sistemlerimiz var. Bu at谋k sular谋m谋z谋 biz bu borular yard谋m谋yla denizin dibine iletiyoruz. Tabii dizayn谋, hesaplar谋 çok zor, bunlar谋n çok dikkatli yap谋lmas谋 gerekiyor. Hem yap谋sal anlamda hem de de艧arj kriterleri aç谋s谋ndan çok zor. Yani o at谋k suyu biz 2 bin metre aç谋kta, 30-40 metre derinli臒e veriyoruz. O su, seyrele seyrele yukar谋 ç谋k谋yor. 艦imdi bu a艧amada sorun yok gibi gözüküyor ama de艧arj谋n boyutlar谋 çok büyük. Yani organik at谋klar çok fazla oldu臒u için bir de kapal谋 bir bölge, aç谋kças谋 seyrelme tam olmayabiliyor. Yani ak谋nt谋dan dolay谋 veya de艧arj sistemlerinde yanl谋艧 dizaynlar olabilir."

"Yapay zekadan faydalanarak su verimlili臒i art谋r谋labilir"

Doç. Dr. Babak Vaheddoost, su gibi lineer olmayan ya da çok parametreli karar ve problem çözme gerektiren konularda yapay zekadan faydalanarak su verimlili臒inin art谋r谋labildi臒ini bildirdi.

Yapay zekan谋n çevre alan谋ndaki kullan谋m谋ndan bahseden Vaheddoost "Durum de臒erlendirmesinde, özellikle karma艧谋k problemlerde, su problemleri s谋n谋r a艧an konular çerçevesine girebiliyor, ülkeler aras谋 farkl谋 parametreler de etkili olabiliyor. Bu konuda atmosfer, yeryüzü, yeralt谋 hepsi birbiriyle ileti艧im halinde. Bundan yola ç谋karak tahminde bulunabiliyorduk. Eksik verileri tamamlayabiliyorduk. Günümüzde art谋k bir de bildi臒imiz 艧eyleri daha iyi ve etkin bir 艧ekilde de臒erleyebiliyoruz." diye konu艧tu.

Vaheddoost, yapay zekadan, özellikle afetlerin neden oldu臒u veya olabilece臒i etkileri azaltmak için erken uyar谋 sistemlerini kullanma noktas谋nda faydaland谋klar谋n谋 belirtti.

Programda ö臒rencilerin ve di臒er kat谋l谋mc谋lar谋n interaktif 艧ekilde yer alabilmesi için teknolojik altyap谋 da kullan谋ld谋. Ö臒renciler, sunum esnas谋nda kendilerine yöneltilen su kullan谋m谋, çevre bilinci, su ayak izi ve benzer konulardaki sorular谋 ekrana yans谋t谋lan QR kod üzerinden anl谋k cevaplad谋 ve yan谋tlar yine anl谋k olarak ekrana yans谋t谋ld谋.

Etkinlik, kat谋l谋mc谋lara plaket takdim edilmesinin ard谋ndan sona erdi.