365bet体育在线世界杯

WWF ve Londra Zooloji Derne臒i (ZSL) taraf谋ndan iki y谋lda bir yay谋mlanan Ya艧ayan Gezegen Raporu'nun 15'incisi, geçen hafta kamuoyu ile payla艧谋ld谋.

5 bin 495 türe ait yakla艧谋k 35 bin popülasyonun 1970-2020 aras谋ndaki durumunu ortaya koyan rapora göre yaban hayat谋 popülasyonunda en sert dü艧ü艧, yüzde 95'le Latin Amerika ve Karayipler'de gözlemlenirken, onu yüzde 76 ile Afrika ve yüzde 60'la Asya-Pasifik bölgeleri takip etti.

Rapora ili艧kin AA muhabirinin sorular谋n谋 yan谋tlayan WWF-Türkiye Do臒a Koruma Direktörü Güner Ergün, yaban hayat谋 popülasyonlar谋ndaki dü艧ü艧leri, sa臒l谋kl谋 ekosistemlerdeki olas谋 kay谋plar谋n erken uyar谋 i艧areti olarak nitelendirdi.

Raporun omurgal谋 hayvan türlerindeki popülasyonlara ili艧kin çarp谋c谋 sonuçlar bar谋nd谋rd谋臒谋n谋, yaban hayat谋 popülasyonlar谋n谋n ortalama büyüklü臒ünde sadece 50 y谋l içinde yüzde 73'lük dü艧ü艧 görülmesinin de bu sonuçlar谋n en çarp谋c谋s谋 oldu臒unu belirten Ergün, "Ekosistemlerdeki bu kay谋plar ayn谋 zamanda insan谋n gelece臒i için de büyük ve önemli tehditler olu艧turuyor. En büyük dü艧ü艧ler tatl谋 su popülasyonlar谋nda görüldü. Yap谋lan izleme çal谋艧malar谋 tatl谋 su popülasyonlar谋n谋n yüzde 85 oran谋nda dü艧tü臒ünü ve bunu yüzde 69 dü艧ü艧 ile kara ve yüzde 56 dü艧ü艧 ile deniz ekosistemlerinin takip etti臒ini gösteriyor. E臒er popülasyonlardaki dü艧ü艧ler devam ederse bu, ekosistem hizmetlerinin de görevlerini tamamen yerine getiremeyece臒i anlam谋na gelir. Yani tozla艧man谋n ve besin döngüsünün olmad谋臒谋n谋 dü艧ünün." dedi.

"G谋dam谋z sera gaz谋 emisyonlar谋n谋n yüzde 27'sinden sorumlu"

G谋da sistemlerinin biyolojik çe艧itlili臒i etkileyen en önemli faktörlerden biri oldu臒unu vurgulayan Ergün, sözlerini 艧öyle sürdürdü:

"Bugün dünya üzerinde ya艧anabilir alanlar谋n yakla艧谋k yüzde 40'谋 tar谋m alan谋 olmu艧 vaziyette. Bu da yakla艧谋k 4,2 milyar hektarl谋k bir alana tekabül ediyor. Bunun içinde hayvan yeti艧tiricili臒i, otlatma gibi faaliyetler de yer al谋yor. G谋dam谋z, sera gaz谋 emisyonlar谋n谋n bugün yüzde 27'sinden, tatl谋 su kullan谋m谋n谋n ise yüzde 70'inden sorumlu. Ayn谋 zamanda habitatlar谋n tahrip edilmesi ve kaybedilmesi nedeniyle ku艧lar, memeliler gibi canl谋lar谋n da özellikle yüzde 86'l谋k bir k谋sm谋n谋n kaybolmas谋ndan yani biyolojik çe艧itlilik kayb谋ndan sorumlu. Bunun için özellikle son zamanlarda iklime uygun tar谋m ve agroekoloji, onar谋c谋 tar谋m gibi uygulamalarla bu tahribatlar bertaraf edilmeye çal谋艧谋l谋yor."

Bir ekosistemin geri dönü艧ü mümkün olmayan büyük ölçekli bir de臒i艧im geçirdi臒i kritik noktaya e艧ik de臒eri dendi臒i bilgisini payla艧an Ergün, Amazonlar'daki ya臒mur ormanlar谋n谋n yok olmas谋 veya mercan resiflerinin kitlesel olarak a臒armas谋 gibi küresel e艧ik noktalar谋n谋n, bulunduklar谋 çevrenin s谋n谋rlar谋n谋 a艧an 艧ok dalgalar谋 olu艧turarak tüm dünyada g谋da güvenli臒i ve geçim kaynaklar谋na ili艧kin sorunlara yol açma riski ta艧谋d谋臒谋n谋 söyledi.

陌klim de臒i艧ikli臒i ve ormans谋zla艧ma nedeniyle azalan ya臒谋艧 miktar谋n谋n Amazonlar'daki ko艧ullar谋 elveri艧siz hale getirece臒i ve e艧ik noktas谋n谋n a艧谋labilece臒i yönündeki kayg谋lar谋n bilim insanlar谋nca gündeme getirildi臒ine de臒inen Ergün, bu durumun bölgesel ve küresel hava ko艧ullar谋n谋 de臒i艧tirerek Amazonlar谋 bir karbon yuta臒谋 olmaktan ç谋kararak bölgenin bir emisyon kayna臒谋 haline gelmesine yol açabilece臒ini ifade etti.

E艧ik noktalar谋n谋n yerel ve bölgesel düzeylerde oldu臒u gibi küresel düzeyde de ortaya ç谋kabildi臒ini bildiren Ergün, "Kuzey Amerika'da göç yollar谋 üzerindeki barajlardan dolay谋 göçlerinin engellenmesi nedeniyle Chinook somonu bal谋kç谋l谋臒谋n谋n çökü艧ü, büyük bariyer setlerindeki mercan adalar谋n谋n a臒armas谋 ve mercan resiflerinin tamamen yok olmas谋 önemli e艧ik noktalar谋ndan baz谋lar谋. Bunun d谋艧谋nda Afrika'da yasa d谋艧谋 fil di艧i avc谋l谋臒谋 nedeniyle fil popülasyonlar谋n谋n yakla艧谋k yüzde 80 oran谋nda azalmas谋 ve kartal gagal谋 deniz kaplumba臒alar谋nda yine habitat kayb谋na ba臒l谋 olarak popülasyonundaki büyük dü艧ü艧ler biyolojik çe艧itlilikteki en büyük azalmalar." diye konu艧tu.

"Kirlilik bal谋klar谋n neslini tehdit ediyor"

Türkiye'nin sulak alan çe艧itlili臒i ve geni艧 ölçe臒iyle, özellikle göçmen ku艧 türlerine ev sahipli臒i yapmas谋 bak谋m谋ndan bulundu臒u co臒rafyan谋n en önemli ülkelerinden biri oldu臒unu fakat a艧谋r谋 kullan谋m, kirlilik ve plans谋z yap谋la艧ma gibi tehditler ve iklim de臒i艧ikli臒inin de etkisiyle sulak alanlarda su kayb谋 ve dönemsel kurumalar meydana geldi臒ini anlatan Ergün, sulak alanlar谋n sa臒l谋kl谋 yap谋lar谋n谋 kaybetmesinde en önemli faktörlerden birinin, tar谋mda kullan谋lan verimsiz sulama yöntemleri oldu臒unu, kent, sanayi ve tar谋m kaynakl谋 kirlili臒in sucul türlerin sa臒l谋臒谋n谋 olumsuz etkileyerek baz谋 bal谋k türlerinin neslini tehdit etti臒ini dile getirdi.

G谋da sistemlerinin yan谋 s谋ra a艧谋r谋 avlanma, istilac谋 türler ve hastal谋klar谋n da dünya genelinde yaban hayat谋 popülasyonlar谋na yönelik tehditler aras谋nda bulundu臒unu i艧aret eden Ergün, "Örne臒in K谋z谋ldeniz'den geçen istilac谋 yabanc谋 türler, Akdeniz'de bugünkü istilac谋 türlerin 3'te 2'sini olu艧turuyor. Bu türlerin say谋s谋 da gün geçtikçe art谋yor bugüne kadar tespit edilenlerin say谋s谋 105'in üzerinde. Bunlar谋n içerisinde bal谋klar, yumu艧akçalar, kabuklular gibi canl谋lar bulunuyor." tespitini payla艧t谋.

"COP16 ve COP29 ülkelere yeni bir f谋rsat sunuyor"

Ülkelerin bulundu臒u taahhütlerin ve sahada gerçekle艧tirilen eylemlerin, 2030 hedeflerine ula艧mak ve söz konusu e艧iklerin a艧谋lmas谋ndan kaç谋nmak ad谋na yap谋lmas谋 gerekenlerin çok gerisinde oldu臒unu ve raporda da bu duruma i艧aret edildi臒ini belirten Ergün, Kolombiya'n谋n Cali kentinde ba艧layan Biyolojik Çe艧itlilik Sözle艧mesi Taraflar Konferans谋 (COP16) ve önümüzdeki aylarda gerçekle艧tirilecek olan BM 陌klim Zirvesi'nin (COP29) ülkelere, kar艧谋 kar艧谋ya olduklar谋 zorluklar谋n büyüklü臒ü ile orant谋l谋 hamleler yapmak için yeni bir f谋rsat sundu臒unun alt谋n谋 çizdi.

Devletlerin ve özel sektörün, biyoçe艧itlilik ve iklim üzerinde olumsuz etkileri olan faaliyetlere h谋zla son vermek için harekete geçmesi ve acilen gezegeni krize sürükleyen uygulamalara harcanan kaynaklar谋, küresel hedeflere ula艧may谋 sa臒layacak faaliyetlere yönlendirmesi gerekti臒i de臒erlendirmesinde bulunan Ergün, konu艧mas谋n谋 艧öyle tamamlad谋:

"2030 hedefleri aç谋s谋ndan asl谋nda bu geçecek olan 5 y谋ll谋k süreç bizim için çok önemli, kritik bir döneme giriyoruz ve e艧ik noktalar谋n谋n a艧谋lmamas谋 için de tüm dünya ülkelerinin kolektif olarak çal谋艧mas谋 gerekiyor. Bunun için de tamamen Taraflar Konferans谋'nda verilen taahhütlerden elde edilecek sonuçlara tam anlam谋yla riayet etmemiz gerekiyor. Bu 5 y谋l谋 hem ülkemiz için hem küresel anlamda çok iyi de臒erlendirmemiz gerekiyor."