365betÌåÓýÔÚÏßÊÀ½ç±­

Endemik bitkiler doğal ortamında korunmalı uyarısı

13.11.2024
Antalya

Antalya Orkideleri ve Biyolojik ÇeÅŸitliliÄŸi Koruma DerneÄŸi BaÅŸkanı Prof. Dr. İsmail Gökhan Deniz, bazı kiÅŸilerin endemik bitki türlerini yerinden söküp evinde saksıda büyütmeye çalışmasının yanlış olduÄŸunu belirterek, bu düÅŸüncede olanları uyardı.

Antalya orkideleri ve biyolojik çeÅŸitliliÄŸi koruma üzerine faaliyet yürüten derneÄŸin baÅŸkanlığını yapan, Akdeniz Üniversitesi ÖÄŸretim Üyesi Prof. Dr. Deniz, AA muhabirine, Türkiye'de yaklaşık 10 bin bitki türünün yayılış gösterdiÄŸini söyledi.

Bilim insanlarınca bugüne kadar yapılan akademik çalışmaların, bu bitki türlerinden üçte birinin, yani yaklaşık 3 bin 500'ünün sadece Türkiye'de bulunduÄŸunu gösterdiÄŸini ifade eden Deniz, "Biyolojik çeÅŸitlilik yönünden zengin olan Antalya ise 3 bin 500 endemikten yaklaşık 800'üne ev sahipliÄŸi yapıyor. Dünyadaki endemik bitki türlerinin 250'si Antalya'da yetiÅŸiyor. Bilim insanları, bu türlerden 74'ünün çoÄŸunlukla insan baskısı yüzünden tehlike altında olduÄŸunu deÄŸerlendiriyor." diye konuÅŸtu.

Deniz, özellikle endemik bitki türleri için çok daha ciddi koruma çalışmalarına ihtiyaç duyulduÄŸunu vurguladı.

Toplumdaki endemik bitkileri koruma bilincini artırmak gerektiÄŸini dile getiren Deniz, ÅŸöyle devam etti:

"Bu olmadan maalesef bu bitki türlerinin geleceÄŸini garantiye almak çok mümkün deÄŸil. En önemli eksiklik bence gençlerimizin, toplumumuzun her kesiminin hangi türlerin neslinin tehdit altında olduÄŸunu bilmemelerinde yatıyor. Bugün doÄŸayı korumak isteyen bir doÄŸaseverin bile 'Acaba benim balkonumda bu bitki olur mu?' diye endemik türleri saksıya diktiÄŸini görüyorum ama biliyorum ki o aslında bu doÄŸaya zarar vermek istemiyor. Lütfen böyle yapmasınlar, bu bitkileri saksıda, balkonda, bir iki sene yaÅŸatabilirler. Bunlar balkonda, saksıda veya herhangi bir markette, manavda görebileceÄŸiniz türler deÄŸil. Saksıda yetiÅŸir umuduyla doÄŸadan en çok sökümü yapılan bitki türlerine Anadolu Orkidesi (Orchis Anatolica) ve kumul bitkilerden Kum Zambağı (Pancratium Maritimum) örnek verilebilir."

Orkideler ve kum zambaklarının da nesli tehlikede

Deniz, "Türkiye orkideleri" denilen yumrulu büyük bitki grubunun salep ham maddesi elde edilmesi amacıyla yok olmanın eÅŸiÄŸine getirildiÄŸine dikkati çekti.

Sadece Türkiye'ye özgü olmayan kum zambaklarının neslinin de tehlikede olduÄŸuna dikkati çeken Deniz, türü geleceÄŸe taşımak için ekolojiye uygun planlamalar yapılmasının önemini anlattı.

Bilgilendirme çalışmalarının önemine deÄŸinen Deniz, ÅŸunları kaydetti:

"Akdeniz fitocoÄŸrafyası dediÄŸimiz alanda, soÄŸuk algınlığına iyi gelebilecek 'Lamiaceae' dediÄŸimiz 'Ballıbabagiller' grupları vardır. Bunların her yerde örnekleri var ama bazı daÄŸ çayları, mesela bunlar içerisinde endemizmiyle dikkati çeker. Dünyada sadece burada olan türlerin de bazen yerel halk tarafından toplandığına ÅŸahit oluyoruz. Belirli bölgede mesela bir Kemer orkidemiz var. Yeryüzünde belki birkaç bin bireyi var ama salep ham maddesi elde etmek amaçlı yumruları sökülen türler içerisinde yer aldığı için maalesef nesilleri ciddi tehlikede. Likya KaÅŸ orkidesinin yeryüzünde sadece 951 bireyi kaldı. Bu türler doÄŸadan eksildiÄŸinde hangi olumsuz sonuçlara neden olabileceÄŸini tahayyül edemiyoruz çünkü doÄŸa her argümanıyla birbirine sıkı bir zincir. Dolayısıyla o bitki türü aradan çıktığında belki onunla baÅŸka bitkileri de dölleyen, tozlaÅŸtıran bir arı türünün nesli de ciddi tehlikeye girebilir."

KATEGORİDE ÖNE ÇIKANLAR