365bet体育在线世界杯

Do臒aya Kulak Verin.
Ekolojik gündem, sürdürülebilirlik ve çevre mücadeleleri art谋k cebinizde.

Son yüzy谋lda bitkilerde ilkbaharla birlikte görülen yapraklanma, küresel 谋s谋nman谋n etkisiyle her 10 y谋lda ortalama 2,8 gün daha erken gerçekle艧irken bitkilerin bu döngülerindeki de臒i艧imler, atmosferdeki karbondioksit ile su buhar谋 döngülerini ve yeryüzünün 谋艧谋臒谋 yans谋tma kapasitesini etkileyebiliyor.

Yapraklanma zamanlar谋 ba艧ta olmak üzere a臒açlar谋n büyüme ve geli艧im dönemlerini gözlemlemek isteyen Massachusetts Institute of Technology (MIT), Harvard Üniversitesi ve Virginia Üniversitesinden bilim insanlar谋 bu gözlemi hem k谋rsaldaki hem de kent merkezindeki kuzey k谋rm谋z谋 me艧esi (Quercus rubra) a臒ac谋 üzerinden gerçekle艧tirdi. Kentsel alanda 15, k谋rsal alanda ise 43 a臒aç seçen bilim insanlar谋 her bir a臒ac谋n geli艧imini 3 y谋l boyunca takip etti.

Kentlerin k谋rsal bölgelere göre 3-4 derece daha fazla 谋s谋nmas谋 nedeniyle, bilim insanlar谋 iklim de臒i艧ikli臒inin a臒açlar谋 nas谋l etkileyece臒ine dair öngörüleri s谋kl谋kla kentteki a臒açlar谋 gözlemleyerek yap谋yor. Yay谋mlanan çal谋艧ma ise a臒açlar谋n iklim de臒i艧ikli臒ine nas谋l tepki verece臒ini sadece s谋cakl谋k parametresiyle tahmin etmenin yan谋lt谋c谋 olabilece臒ini, 艧ehirdeki a臒açlarla k谋rsaldakilerin genetik farkl谋l谋klar ta艧谋d谋臒谋n谋 ve bu farkl谋l谋klar nedeniyle de küresel 谋s谋nmaya farkl谋 tepkiler verdiklerini ortaya koydu.

Ara艧t谋rma, bu farkl谋l谋klar谋n temel sebebini, 艧ehirdeki biyoçe艧itlili臒in k谋rsaldakilere göre daha az olmas谋yla ili艧kilendirdi. K谋rsal alanlardaki a臒açlar do臒al olarak ço臒al谋rken 艧ehirlerdeki a臒açlar genellikle insanlar taraf谋ndan dikiliyor, ço臒unlukla fidanl谋klarda ayn谋 genetik yap谋ya sahip 艧ekilde ço臒alt谋l谋yor veya s谋n谋rl谋 say谋da ana a臒açtan üretiliyor. Bu nedenle, 艧ehirlerdeki a臒aç popülasyonlar谋n谋n genetik çe艧itlili臒i çok fazla olmuyor.

Ara艧t谋rmaya göre, genetik farklar nedeniyle a臒açlar谋n yapraklanma zaman谋 s谋cakl谋臒a daha duyarl谋 hale geliyor ve 艧ehirdeki a臒açlar k谋rsaldaki a臒açlara göre 1 gün daha erken yapraklanmaya ba艧l谋yor.

Bilim insanlar谋 küçük bir rakam gibi görünse de bu 1 günlük fark谋n iklim de臒i艧ikli臒i tahminlerinde önemli sapmalara yol açabilece臒i uyar谋s谋nda bulunuyor. Buna göre kentsel 谋s谋 adas谋 etkisine dayal谋 modeller, genetik çe艧itlili臒i dü艧ük 艧ehir a臒açlar谋 nedeniyle yapraklanma tarihini 1 gün geç tahmin ederek bitkilerin s谋cakl谋臒a verdi臒i tepkiyi oldu臒undan az gösteriyor.

Genetik faktörü dikkate almak neden önemli?

Çal谋艧man谋n yazarlar谋ndan Virginia Üniversitesi Çevre Bilimleri Bölümü Dr. Ö臒retim Üyesi Meghan Blumstein, çal谋艧man谋n detaylar谋n谋 AA muhabirine de臒erlendirdi.

Blumstein, 艧ehirlerin k谋rsal alanlara k谋yasla genellikle 2 ila 4 derece aras谋nda daha s谋cak oldu臒unu, bu durumun büyük ölçüde asfalt ve binalar谋n fazla olmas谋 ve bu yap谋lar谋n 谋s谋y谋 emmesinden kaynakland谋臒谋n谋 söyledi.

Çal谋艧malar谋nda bilim insanlar谋n谋n bu verilerden yola ç谋karak 艧ehir a臒açlar谋n谋 gelece臒e dair iklim projeksiyonlar谋nda kulland谋klar谋n谋 aktaran Blumstein, ara艧t谋rmalar谋 sayesinde art谋k genetik farkl谋l谋klar谋n da önemli bir etmen oldu臒unun ortaya ç谋kt谋臒谋n谋 belirtti.

Küresel 谋s谋nma kaynakl谋 de臒i艧imler üzerine yap谋lan çal谋艧malarda en ufak hata paylar谋n谋n tahminleri önemli ölçüde etkileyebilece臒ine dikkati çeken Blumstein, "Hata pay谋 küçük görünebilir, ancak iklim modellerinde zamanla meydana gelen bu miktardaki bir de臒i艧iklik, önümüzdeki birkaç on y谋lda ne kadar 谋s谋nma olaca臒谋na dair tahminlerimizde büyük bir farka neden olabilir." dedi.

Genetik faktörünün dikkate al谋nmas谋yla bu gibi kaymalar谋n önüne geçilebilece臒ini kaydeden Blumstein, bunun sadece tahminleri geli艧tirmekle kalmayaca臒谋n谋, ayn谋 zamanda kentlerin, gelecekteki iklim ko艧ullar谋n谋n etkilerinden en az etkilenecek 艧ekilde olu艧turulmas谋n谋 ve buna uygun önlemlerin al谋nmas谋n谋 sa臒layabilece臒ini ifade etti.

艦ehirlerin birçok aç谋dan geneti臒i daha çe艧itli a臒açlara ihtiyac谋 oldu臒unu bildiren Blumstein, "Tek türe odakl谋 her habitatta oldu臒u gibi yeni bir hastal谋k ya da de臒i艧en çevresel ko艧ullar 艧ehirlerdeki çok say谋da a臒ac谋 yok edebilir çünkü bu a臒açlar birbirlerine çok benziyor. Do臒al popülasyonlarda ise daha fazla genetik çe艧itlilik bulunmas谋 sayesinde baz谋 a臒açlar de臒i艧ime kar艧谋 daha dirençli olabilir." de臒erlendirmesinde bulundu.