

AA'nın "su" konusundaki dosya haberinin üçüncü bölümünde obruk oluÅŸumunun nedenleri anlatıldı, Konya Ovası baÅŸta olmak üzere Türkiye'deki obruk sayılarıyla ilgili bilgilere yer verildi.
Prof. Dr. Fetullah Arık, AA muhabirine, yer altında zamanla çözünen kireç taÅŸlarının boÅŸluk oluÅŸturması ve zeminin çökmesiyle oluÅŸan obrukların sayısının hızla artığını belirtti.
Obruk oluÅŸumunda kuraklık ve yer altı suyu kullanımın baÅŸlıca etkenler olduÄŸunu ifade eden Arık, Konya Kapalı Havzası'nda yer altı ve yüzey suyunun yüzde 80'inden fazlasının tarımda kullanıldığını söyledi.
Arık, havzada yılda 2 milyar 450 milyon metreküp su kullanıldığını vurgulayarak, "Yılda ortalama 500 milyon metreküp su açığı veriyoruz. Bu durumda yer altı sularımızda ciddi bir azalma söz konusu. Havzanın en önemli kaynağı yer altı suları. Bunun tek sebebi tarımsal sulama deÄŸil, küresel iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi ve kuraklık da önemli bir etken. İstenen yağışı da alamıyor. Havza, ülke ortalamasının yarısı kadar yağış alıyor." diye konuÅŸtu.
Konya'da 100 binden fazla kaçak kuyu var
Konya'da yer altı suyu kullanımının 1970'li yıllarda baÅŸladığını belirten Arık, "Yer altı su kuyularının sayıları artıyor. Konya Kapalı Havzası'nda belgeli ÅŸu anda 35 bin civarında kuyu mevcut. Bunun üç katından fazla da belgesiz, yani kaçak kuyu var. Bunun negatif sonuçlarından biri, su seviyesinin düÅŸmesi ve suyun bulunamamasıdır. Bölgede obruk gibi olumsuz sonuçların ortaya çıkması da karşımıza çıkıyor. Yakın gelecekte eÄŸer bu ÅŸekilde devam ederse kullanma suyu için bile sıkıntılar yaÅŸayabileceÄŸimiz öngörülüyor." dedi.
Kayıt altına alınan 600 civarında obruk var
Arık, yer altı su seviyesinin yılda 2 metre daha düÅŸtüÄŸünü dile getirerek, ileride çok ciddi su sıkıntısı çekilebileceÄŸinin altını çizdi.
Türkiye'de obruklarla ilgili çok saÄŸlam bir envanter çalışmasının olmadığına dikkati çeken Arık, "Konya'da, AFAD'ın Afet Riski AraÅŸtırma Sistemi'nde kayıt altına alınan 600 civarında obruk var. Her geçen yıl oluÅŸan obruklar buraya kaydediliyor ancak bölgede obruÄŸun habercisi olabilecek ya da geçmiÅŸte oluÅŸmuÅŸ, binlerce deformasyon ve oturma yapılar var." ifadelerini kullandı.
"Birçok ilimizde de obruk oluÅŸumlarını görüyoruz"
Karaman, Aksaray, NiÄŸde, NevÅŸehir, EskiÅŸehir ve Ankara'nın aralarında bulunduÄŸu birçok ÅŸehirde obruk oluÅŸumlarına rastlandığını kaydeden Arık, ÅŸöyle devam etti:
"Konya'nın kuzeybatısındaki komÅŸu Sakarya Havzası'nda obruklar artmaya baÅŸladı. Bunun yanı sıra ülkede karbonatlı kayaçların yanı sıra jips ve halit (kaya tuzu) gibi kayaçların yaygın olduÄŸu bölgelerde yine obruk oluÅŸumlarının sayıca çok arttığını görüyoruz. Sivas, Çankırı, Çorum, Yozgat bölgelerinde de bu jipsli seriler üzerinde de yüzlerce obruÄŸun olduÄŸunu biliyoruz. Ülkenin en doÄŸusundan en batısına birçok ilimizde de obruk oluÅŸumlarını görüyoruz. Batman, Siirt, Diyarbakır ve Erzurum ile batıda Manisa'ya kadar obruk oluÅŸumlarının yaygınlaÅŸmaya baÅŸladığını görüyoruz. Sivas civarında 450-500 obruk var. Bunun yanı sıra EskiÅŸehir'de 50-60 obruktan söz edebiliyoruz. Konya bölgesindeki kayıtlı 600 obruk var. Ülke genelinde her zaman görmeye alışık olduÄŸumuz derin kuyu ÅŸeklindeki obrukların sayısı binin üzerinde ancak bunun saÄŸlıklı bir veri tabanı olduÄŸunu söyleyemeyiz. Gelen bilgilerin derlemesiyle oluÅŸturulmuÅŸtur."
Arık, Türkiye genelinde obruk oluÅŸum nedenlerinin başında kuraklığın, Konya ve çevresindeki illerde ise yer altı suyu kullanımın öne çıktığını vurguladı.
Konya Kapalı Havzası'nda obrukların çokluÄŸu ve büyüklüÄŸüyle ilgi çektiÄŸini belirten Arık, "Obruklar bilimsel anlamda da ilgi görüyor, tehlike boyutuyla da dikkatleri üzerine çekiyor. Dünyada obruk konusunda araÅŸtırmalar yapan bilim insanlarından Prof. Dr. Francisco Gutierrez ile ekibi deÄŸerlendirmelerde bulunmak üzere Konya'ya gelecek." dedi.