365bet体育在线世界杯

Küresel s谋cakl谋k ortalamas谋n谋n rekor seviyelere eri艧ti臒i bu yaz, deniz suyu s谋cakl谋klar谋nda da rekor de臒erler kaydedildi.

Türkiye'yi çevreleyen denizlerdeki s谋cakl谋k de臒erlerini 1984'ten itibaren düzenli olarak ölçen Orta Do臒u Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Deniz Bilimleri Enstitüsünün müdürü Saliho臒lu, bu y谋l ocak ay谋ndan bu yana yapt谋klar谋 ölçümlerde elde ettikleri verilerle ilgili AA muhabirine de臒erlendirmelerde bulundu.

Ocak ay谋na deniz yüzey sular谋n谋n çok yüksek de臒erlerde ba艧lad谋臒谋n谋 bildiren Prof. Dr. Saliho臒lu bahar s谋cakl谋klar谋n谋n ortalaman谋n alt谋nda kald谋臒谋n谋, yaz谋n yüksek s谋cakl谋klar谋n gelmesiyle deniz yüzey suyu s谋cakl谋klar谋nda da en yüksek de臒erlere ç谋k谋艧lar谋n görüldü臒ünü belirtti.

Akdeniz'in farkl谋 bölgelerinde, ocak ay谋nda bugüne kadar görülmü艧 en yüksek s谋cakl谋klara ula艧谋ld谋臒谋na dikkati çeken Saliho臒lu, "陌skenderun Körfezi'nde ocak ay谋 ortalamas谋 18-19 dereceyken bu y谋la 20 dereceyle girdik. Mersin Körfezi, Antalya, Fethiye'de de rakamlar ayn谋. K谋艧 çok s谋cak ba艧lad谋, buralarda rekorlar gördük." dedi.

Saliho臒lu, ocak ay谋 ortalama s谋cakl谋臒谋n谋n 8-10 derece oldu臒u Marmara Denizi'nde bu y谋l谋n ilk ay谋nda 12 derece, ortalaman谋n 8 derece oldu臒u Bat谋 Karadeniz'de de yine 12 derece s谋cakl谋k de臒erine ula艧谋ld谋臒谋n谋 kaydetti.

Yaz dönemi s谋cakl谋k de臒erleri

Karadeniz'de temmuz sonu, a臒ustos ortas谋nda genelde maksimum s谋cakl谋klara ula艧谋ld谋臒谋n谋, Marmara Denizi'nde de Karadeniz'e benzer bir durum oldu臒unu anlatan Saliho臒lu, 艧u bilgileri payla艧t谋:

"Bat谋 Karadeniz'de daha önce deniz yüzey suyu s谋cakl谋klar谋 26 derecenin üzerine ç谋km谋艧, bu y谋l da 26 derece civar谋n谋 bulmu艧. A臒ustos ay谋 ba艧谋ndan itibaren deniz yüzey suyu s谋cakl谋klar谋 poyraz谋n etkisiyle dü艧ü艧e geçiyor. Do臒u Karadeniz'de rüzgarlar谋n etkisi daha az, a臒ustos sonu itibar谋yla 27,5-28 derece s谋cakl谋klar var, bunlara biz anomali diyoruz, görülenin üzerinde s谋cakl谋klar. Marmara Denizi'nde ise Band谋rma ve Erdek'te 24, 陌zmit Körfezi 23,7 dereceyle, ortalamalarda devam etti ve a臒ustos ba艧谋ndan itibaren görülen ciddi poyraz, sular谋n so臒umas谋na ve kar谋艧mas谋na sebep oldu."

Deniz yüzey suyu s谋cakl谋klar谋n谋n Akdeniz ve Ege'de a臒ustos ay谋 boyunca en üst seviyelerde seyretti臒ini vurgulayan Saliho臒lu, "Akdeniz ve Ege'de eylül ortalamalar谋n谋n üzerinde deniz yüzey suyu s谋cakl谋klar谋n谋 bekliyoruz. Marmara ve Karadeniz ciddi bir kar谋艧谋m geçirdi, buralar谋n ortalaman谋n üzerinde s谋cakl谋klara ç谋k谋p ç谋kmayaca臒谋n谋 bekleyip görece臒iz. El Nino ya da ba艧ka sebeplerden ciddi bir s谋cak hava dalgas谋 gelmezse rakamlar ortalama de臒erlerde devam eder. Do臒u Karadeniz'de s谋cakl谋klar beklenenin üzerinde olabilir." diye konu艧tu.

Is谋nman谋n denizlere etkisi

Saliho臒lu, s谋cakl谋k art谋艧lar谋yla birlikte denizlerin daha katmanla艧m谋艧 bir yap谋ya dönü艧tü臒ünü, yüzeydeki s谋cak su daha hafif oldu臒u için bu suyun denizdeki kar谋艧谋m谋 azaltt谋臒谋n谋 ve ekosistemi etkiledi臒ini, buharla艧man谋n artt谋臒谋n谋 ve derinlere ula艧an su kütlelerinin de臒i艧meye ba艧lad谋臒谋n谋 ifade etti.

Akdeniz'in 谋s谋nmas谋n谋n, alt tabakas谋n谋 olu艧turdu臒u Marmara'n谋n derin suyunda 谋s谋nmaya sebebiyet verdi臒ine, Ege Denizi'nin de rüzgar yap谋s谋ndan dolay谋 iklim de臒i艧ikli臒inde en az etkilenen bölge oldu臒una de臒inen Saliho臒lu, Karadeniz'de daha önce 70-80 metrelerde ba艧layan ve kal谋nl谋臒谋 150 metreye kadar ç谋kabilen so臒uk ara tabakan谋n art谋k görülmedi臒inin alt谋n谋 çizdi.

Bar谋艧 Saliho臒lu, denizlerdeki de臒i艧imler hakk谋nda 艧u ayr谋nt谋lar谋 payla艧t谋:

"Karadeniz’in yüzeyindeki yo臒unluk az oldu臒u için derinle kar谋艧谋m zaten azd谋, bu iyice artmaya ba艧lad谋, so臒uk ara tabakan谋n aradan ç谋kmas谋yla oksijensiz sular giderek yüzeye yakla艧谋yor, bu durum 艧u anda bütün ekosistemi ba艧tan sona de臒i艧tiriyor. Zaten kirlilik, bal谋kç谋l谋k, istilac谋 türler bask谋s谋 yo臒un bir deniz, bir de üstüne fiziksel de臒i艧imler ekledi臒iniz zaman ekosistemin tüm direncini azalt谋yorsunuz. Marmara Denizi'nin direnci çok azalm谋艧 durumda, 25 metrenin alt谋nda kirlilikten ötürü oksijen azalm谋艧t谋, yüzeydeki s谋cakl谋klar iyice art谋yor, ekosistemi buraya hapsediyor ve oksijeni azalt谋yor. Marmara 艧u anda marjinal bir noktada, bir e艧ikte. Hiç istemedi臒imiz bir noktaya do臒ru da kayabilir. Akdeniz'de yap谋 giderek de臒i艧iyor, artan s谋cakl谋klar K谋z谋ldeniz türlerinin giderek Ege'ye oradan da Marmara ve Karadeniz'e do臒ru yay谋lmas谋na yol açm谋艧 durumda. Deniz üretkenli臒i baz谋 bölgelerde artarken baz谋 bölgelerde dü艧mekte. K谋y谋larda, özellikle 陌skenderun, Mersin Körfezi gibi bölgelerde giderek oksijen seviyelerinde iklim bask谋s谋n谋n da etkisiyle azalma görüyoruz.”

"陌klime dirençli deniz ekosistemleri" önerisi

Saliho臒lu, al谋nmas谋 gereken önlemleri ise 艧öyle s谋ralad谋:

"Bütün denizlerimizdeki kirlilik, avc谋l谋k gibi bask谋lar谋 kontrol alt谋na almam谋z, denizleri planlamam谋z, koruma alanlar谋n谋 art谋rmam谋z laz谋m yoksa iklime dirençli denizler olu艧turamay谋z. Nas谋l 'iklime dirençli 艧ehirler' diyorsak, denizi de ayn谋 艧ekilde planlay谋p iklime dirençli deniz ekosistemlerini hayata geçirmemiz gerekiyor. Hem Akdeniz'in hem Karadeniz'in ekosistemini yans谋tan Marmara zaten öyle bir yerde ki, burada olacak bir de臒i艧im di臒er denizleri etkiler, di臒er denizlerde olacak de臒i艧imler de buray谋 etkiler. Geçmi艧te bu etkiyi gördük, 'y谋k谋m' ya da 'rejim de臒i艧ikli臒inin' domino ta艧谋 etkisi yapmas谋 beklenir."